Nhân vật Dế Mèn trong tác phẩm “Dế Mèn phiêu lưu ký” của nhà văn Tô Hoài là một hình tượng văn học đặc sắc, gần gũi và quen thuộc với nhiều thế hệ độc giả Việt Nam. Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, Dế Mèn không chỉ là một chú dế thông thường mà còn là hiện thân của những phẩm chất, tính cách, khát vọng của tuổi trẻ.
Dế Mèn – Chàng Dế Thanh Niên Khỏe Mạnh, Cường Tráng
Tô Hoài đã dành những trang viết đầu tiên để miêu tả ngoại hình của Dế Mèn. Nhờ ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực, Dế Mèn lớn nhanh và trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
Đôi càng của Dế Mèn “mẫm bóng”, những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. Thân hình rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn. Đầu to ra và nổi từng tảng, rất bướng. Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc cùng với sợi râu dài và uốn cong một vẻ rất đỗi hùng dũng. Ngoại hình này không chỉ cho thấy sức sống mãnh liệt của tuổi trẻ mà còn là niềm tự hào của Dế Mèn.
Tính Cách Kiêu Căng, Tự Phụ và Bài Học Đường Đời Đầu Tiên
Tuy nhiên, bên cạnh vẻ ngoài cường tráng, Dế Mèn còn mang trong mình tính cách kiêu căng, tự phụ. Cậu ta tự cho mình là nhất, dám cà khịa với tất cả bà con trong xóm, quát mắng chị Cào Cào, ghẹo anh Gọng Vó. Đặc biệt, đối với Dế Choắt – người bạn hàng xóm ốm yếu, Dế Mèn luôn tỏ ra coi thường, chê bai.
Một lần sang nhà Choắt chơi, Mèn đã lên tiếng chê: “Sao chú mày sinh sống cẩu thả quá như thế. Nhà cửa đâu mà tuềnh toàng… Ôi thôi, chú mày ơi! Chú mày có lớn mà chẳng có khôn…”. Đến khi Choắt muốn nhờ giúp đỡ, thì Dế Mèn lại khinh khỉnh: “Hức! Thông ngách sang nhà ta? Dễ nghe nhỉ? Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được. Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi. Đào tổ nông thì cho chết!”.
Tính cách kiêu căng, tự phụ của Dế Mèn đã gây ra hậu quả nghiêm trọng. Cậu ta bày trò trêu chị Cốc, khiến chị ta tức giận. Nhưng lại chỉ trốn trong hang mà không dám ra nhận lỗi. Cuối cùng, Dế Choắt là người chịu vạ lây.
Trước khi chết, Dế Choắt đã đưa ra những lời khuyên chân thành cho Dế Mèn: “Ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết suy nghĩ sớm muộn rồi cũng mang họa vào thân”. Nhờ vậy, Dế Mèn đã nhận thức được lỗi lầm của bản thân. Cái chết của Dế Choắt là một bài học đắt giá, một lời cảnh tỉnh sâu sắc giúp Dế Mèn thay đổi và trưởng thành hơn.
Dế Mèn – Hình Ảnh Gần Gũi, Mang Tính Giáo Dục Cao
Nhân vật Dế Mèn được khắc họa mang những đặc điểm của truyện đồng thoại – vừa đặc điểm của loài vật, vừa mang những đặc điểm của con người. Ngôn ngữ giản dị, gần gũi với lời kể theo ngôi thứ nhất khiến cho truyện trở nên chân thực, hấp dẫn hơn.
Qua nhân vật Dế Mèn, tác giả Tô Hoài đã gửi gắm những bài học sâu sắc về cách sống, về mối quan hệ giữa người với người. Đó là bài học về sự khiêm tốn, lòng yêu thương, sự sẻ chia và trách nhiệm với những hành động của mình. Dế Mèn không chỉ là một nhân vật văn học mà còn là một người bạn đồng hành, một tấm gương để mỗi chúng ta soi chiếu và hoàn thiện bản thân.
