Bài thơ “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương là một tác phẩm xúc động, thể hiện lòng thành kính, niềm tiếc thương vô hạn của người dân Việt Nam đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bài thơ không chỉ là lời tiễn biệt mà còn là lời hứa nguyện, thể hiện ước mong được sống xứng đáng với công ơn của Người.
Hàng tre xanh biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của dân tộc Việt Nam canh giữ giấc ngủ ngàn thu của Bác
“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”
Lời thơ mở đầu giản dị, chân thành như tiếng gọi thân thương của người con miền Nam về thăm cha. Cách xưng hô “con – Bác” thể hiện sự gần gũi, tình cảm ruột thịt. Hình ảnh “hàng tre bát ngát” trong sương sớm gợi không gian thanh bình, quen thuộc của làng quê Việt Nam, đồng thời là biểu tượng cho sức sống mãnh liệt, kiên cường của dân tộc trước mọi khó khăn, thử thách.
Mặt trời biểu tượng cho sự vĩ đại và công lao to lớn của Bác Hồ đối với dân tộc Việt Nam
“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.”
Hình ảnh “mặt trời đi qua trên lăng” là mặt trời của tự nhiên, vĩnh hằng, mang lại sự sống cho muôn loài. “Mặt trời trong lăng” là ẩn dụ về Bác Hồ, người đã soi sáng con đường cách mạng, đem lại độc lập tự do cho dân tộc. Dòng người viếng Bác được ví như “tràng hoa” dâng lên Người, thể hiện lòng biết ơn, kính trọng vô hạn của nhân dân. Con số “bảy mươi chín mùa xuân” gợi nhớ về cuộc đời cao đẹp, đầy hy sinh của Bác cho đất nước.
“Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!”
Hình ảnh Bác nằm trong “giấc ngủ bình yên” giữa “vầng trăng sáng dịu hiền” gợi sự thanh thản, cao đẹp của Người. “Trời xanh” là biểu tượng cho sự trường tồn, bất tử của Bác trong lòng dân tộc. Tuy biết vậy, nhưng nhà thơ vẫn không khỏi “nghe nhói ở trong tim” trước sự ra đi của Người, thể hiện nỗi đau xót, tiếc thương vô hạn.
Cây tre trung hiếu biểu tượng cho lòng trung thành và ước nguyện được ở bên Bác mãi mãi
“Mai về miền Nam thương trào nước mắt
Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác
Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây
Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”
Lời thơ cuối bài thể hiện niềm lưu luyến, bịn rịn của nhà thơ khi phải rời xa Bác. Ước nguyện “muốn làm” con chim, đóa hoa, cây tre thể hiện mong muốn được mãi mãi ở bên Bác, canh giữ giấc ngủ ngàn thu cho Người, đồng thời là lời hứa nguyện sống xứng đáng với công ơn của Bác.
Bài thơ “Viếng lăng Bác” là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện tình cảm chân thành, sâu sắc của Viễn Phương đối với Bác Hồ. Bài thơ đã chạm đến trái tim của hàng triệu người đọc, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và ý thức trách nhiệm đối với đất nước. Bài thơ xứng đáng là một trong những tác phẩm hay nhất viết về Bác Hồ.
