Bài thơ “Nắng đã hanh rồi” của Vũ Quần Phương là một bức tranh thu nhỏ về cảnh sắc làng quê Việt Nam vào những ngày đầu đông. Bài thơ không chỉ miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện nỗi nhớ nhung, sự gắn bó sâu sắc của tác giả với quê hương và người thân.
Cánh đồng lúa chín vàng ươm dưới ánh nắng hanh hao
Khung cảnh đồng quê vào mùa đông được tái hiện chân thực qua vần thơ, gợi cảm giác bình yên và thân thuộc.
Phân tích chi tiết bài thơ
Để hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ, chúng ta sẽ đi sâu vào phân tích từng khổ thơ.
Khổ thơ 1: Cảm nhận về sự chuyển mùa
“Nắng đã vàng hanh như phấn bay
Đã nghe tiếng sếu vọng sông gày
Trước sân mây trắng về đông lắm”
Mở đầu bài thơ là cảm nhận tinh tế về sự thay đổi của ánh nắng. Nắng không còn chói chang gay gắt mà trở nên “vàng hanh”, nhẹ nhàng như “phấn bay”. Cách so sánh này vừa gợi hình ảnh, vừa gợi cảm xúc về một không gian dịu dàng, thanh khiết.
Âm thanh của tự nhiên cũng góp phần làm nổi bật sự chuyển mùa. Tiếng sếu vọng về từ dòng sông gầy báo hiệu mùa đông đã đến. Hình ảnh “sông gày” gợi sự khô cằn, thiếu sức sống, đối lập với sự trù phú của mùa hè.
Khung cảnh trước sân cũng thay đổi. Những đám mây trắng kéo về báo hiệu mùa đông lạnh giá đã đến gần. Sự xuất hiện của mây trắng làm cho không gian trở nên rộng lớn, bao la hơn.
Khổ thơ 2: Hình ảnh quê hương thân thương
“Em có hình dung những mái tranh
Nắng lên khói ủ mộng yên lành
Vườn sau tre mía xôn xao lá”
Khổ thơ này vẽ nên hình ảnh quê hương thân thương, gắn liền với những mái nhà tranh đơn sơ, mộc mạc. Ánh nắng ban mai chiếu rọi làm cho khói bếp thêm ấm áp, gợi lên cuộc sống bình dị, yên lành.
Vườn sau nhà là nơi cây tre, cây mía xôn xao trong gió. Âm thanh này tạo nên một không gian sống động, tràn đầy sức sống.
Khổ thơ 3: Nỗi nhớ và sự cô đơn
“Em có cùng anh lên núi không
Có nghe thầm thì tiếng rừng thông
Nắng chiều ngả bóng thông in đất
Anh ngả vào đâu nỗi nhớ mong”
Khổ thơ này thể hiện nỗi nhớ nhung da diết của tác giả đối với người em. Tác giả ước ao được cùng em lên núi, lắng nghe tiếng thì thầm của rừng thông.
Hình ảnh “nắng chiều ngả bóng thông in đất” gợi sự cô đơn, lẻ loi. Tác giả tự hỏi nỗi nhớ của mình sẽ “ngả vào đâu” khi không có người chia sẻ.
Rừng thông bạt ngàn, xanh mướt hiện lên trong khung cảnh chiều tà, gợi cảm xúc nhớ nhung và khắc khoải.
Khổ thơ 4: Thời gian và nỗi khắc khoải
“Xuân sắp sang rồi, xuân sắp qua
Một năm năm tới, lại năm qua
Mà sao nắng cứ như tơ ấy
Rung tự trời cao xuống ngõ xa”
Thời gian trôi đi nhanh chóng, xuân đến rồi xuân qua, nhưng nỗi nhớ nhung vẫn không hề vơi bớt. Ánh nắng vẫn “rung tự trời cao xuống ngõ xa” như một sợi tơ mỏng manh, kết nối quá khứ và hiện tại, người đi và người ở.
Giá trị nghệ thuật
Bài thơ “Nắng đã hanh rồi” thành công nhờ sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, giàu hình ảnh và cảm xúc. Các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa được sử dụng một cách tinh tế, làm cho bài thơ trở nên sinh động và gợi cảm hơn.
Nhịp điệu của bài thơ chậm rãi, nhẹ nhàng, phù hợp với tâm trạng hoài niệm, nhớ nhung của tác giả.
Kết luận
“Nắng đã hanh rồi” là một bài thơ hay, thể hiện tình yêu quê hương, tình cảm gia đình sâu sắc. Bài thơ không chỉ là một bức tranh về cảnh sắc thiên nhiên mà còn là tiếng lòng của một người con xa quê, luôn hướng về những giá trị truyền thống tốt đẹp.