Dàn ý Phân tích bài thơ Khi con tu hú
Để phân tích bài thơ “Khi con tu hú” một cách ngắn gọn và hiệu quả, chúng ta có thể tập trung vào các yếu tố sau:
-
Giới thiệu: Tác giả Tố Hữu, hoàn cảnh sáng tác (trong tù Thừa Phủ năm 1939), chủ đề (tình yêu cuộc sống, khát vọng tự do).
-
Phân tích khổ 1 (6 câu đầu):
- Bức tranh mùa hè tươi đẹp, tràn đầy sức sống.
- Âm thanh: tiếng chim tu hú gọi bầy, tiếng ve ngân.
- Màu sắc: vàng của lúa chín, bắp, hồng của nắng.
- Hình ảnh: cánh đồng lúa, diều sáo.
- Nhận xét: Thể hiện tình yêu thiên nhiên, khát khao tự do.
-
Phân tích khổ 2 (4 câu cuối):
- Tâm trạng người tù: ngột ngạt, bức bối, khao khát tự do.
- Động từ mạnh: “đạp tan”, “chết uất”.
- Từ ngữ cảm thán: “ôi”, “làm sao”, “thôi”.
- Tiếng chim tu hú lặp lại: vừa là tiếng gọi của tự do, vừa là sự trêu ngươi.
- Nhận xét: Tình cảnh tù túng đối lập với khao khát tự do.
-
Tổng kết: Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ.
Phân tích bài thơ Khi con tu hú – (ngắn gọn)
Tố Hữu, nhà thơ cách mạng, đã khắc họa sâu sắc khát vọng tự do trong bài “Khi con tu hú”. Sáng tác trong tù Thừa Phủ, bài thơ là tiếng lòng của người chiến sĩ yêu đời, khao khát cuộc sống tự do.
Mở đầu bằng tiếng chim tu hú, biểu tượng của mùa hè và tự do:
Chim tu hú gọi bầy báo hiệu mùa hè về với âm thanh rộn rã và khung cảnh thiên nhiên trù phú.
“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào”
Tiếng chim tu hú như lời mời gọi đến với mùa hè rực rỡ. Tố Hữu cảm nhận hương lúa chín, vị ngọt trái cây, tiếng ve ngân, và sắc vàng của bắp, của nắng. Bức tranh quê hương hiện lên sống động, đầy màu sắc và âm thanh.
“Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…”
Cánh diều sáo tự do bay lượn trên bầu trời xanh, tượng trưng cho khát vọng tự do của người tù.
Bầu trời xanh rộng lớn, cánh diều sáo tự do bay lượn, tất cả tạo nên một không gian khoáng đạt, tràn đầy sức sống. Tố Hữu đã vẽ nên bức tranh mùa hè xứ Huế bằng tất cả tình yêu và nỗi nhớ quê hương.
Nhưng thực tại là nhà tù:
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”
Khát vọng tự do mãnh liệt của người tù cách mạng, muốn phá tan xiềng xích để hòa mình vào cuộc sống.
Sáu câu thơ đầu tràn đầy sức sống bao nhiêu, bốn câu cuối lại ngột ngạt, uất ức bấy nhiêu. Tiếng chim tu hú, ban đầu là tiếng gọi của tự do, giờ đây lại trở thành sự trêu ngươi, nhắc nhở về thực tại tù túng. Tố Hữu đã diễn tả sâu sắc tâm trạng của người chiến sĩ cách mạng, khao khát tự do hơn bao giờ hết.
“Khi con tu hú” là bài thơ giản dị, sâu sắc, thể hiện tình yêu cuộc sống và khát vọng tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cộng sản Tố Hữu.
