“Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng không chỉ là một truyện ngắn, mà là một khúc ca bi tráng về tình phụ tử, vang vọng trong lòng người đọc Việt Nam qua bao thế hệ. Câu chuyện về ông Sáu, người chiến sĩ cách mạng và tình yêu thương vô bờ bến dành cho con gái, bé Thu, đã trở thành biểu tượng cho tình cảm gia đình thiêng liêng, bất diệt, vượt lên trên những tàn khốc của chiến tranh.
Nguyễn Quang Sáng, nhà văn của miền Nam, đã khắc họa chân thực hình ảnh ông Sáu – một người nông dân Nam Bộ giàu lòng yêu nước, một người lính cụ Hồ kiên trung, dũng cảm, và trên hết, là một người cha yêu con tha thiết.
Khi chiến tranh nổ ra, ông Sáu gác lại tình riêng, lên đường chiến đấu, để lại người vợ trẻ và đứa con gái bé bỏng chưa đầy một tuổi. Tám năm ròng rã nơi chiến trường, nỗi nhớ con da diết luôn thôi thúc ông. Mỗi lần vợ lên thăm, câu hỏi đầu tiên của ông luôn là: “Sao không cho con bé lên cùng?”. Không được gặp con, ông đành ngắm nhìn con qua tấm ảnh đã sờn cũ, rách nát, nhưng vẫn được ông giữ gìn cẩn thận như báu vật.
Ba ngày phép ngắn ngủi là cơ hội hiếm hoi để ông Sáu trở về thăm nhà, gặp lại con gái. Trên đường về, lòng ông nôn nao, háo hức, tưởng tượng ra cảnh con gái chạy ùa ra đón mình. Nhưng thực tế lại phũ phàng hơn nhiều.
Khi ông Sáu vừa bước chân vào nhà, bé Thu đã tròn mắt nhìn ông với vẻ ngơ ngác, xa lạ, rồi sợ hãi bỏ chạy. Sự hụt hẫng, thất vọng tràn ngập trong lòng ông. Ông cố gắng gần gũi, vỗ về con, nhưng bé Thu càng đẩy ông ra xa. Đến tiếng gọi “ba” mà ông khao khát được nghe, con bé cũng nhất quyết không chịu gọi.
Trong bữa cơm, vì thương con, ông Sáu gắp cho bé Thu miếng trứng cá ngon nhất, nhưng con bé lại hất tung ra, khiến cơm văng tung tóe. Giận quá, ông Sáu đã vung tay đánh con. Hành động này khiến ông vô cùng ân hận, day dứt.
Đến ngày chia tay, nhìn thấy con đứng trong góc nhà, ông Sáu muốn ôm con, hôn con, nhưng lại sợ con bé giãy giụa, bỏ chạy, nên chỉ đứng nhìn con với đôi mắt trìu mến lẫn buồn rầu.
Nhưng rồi, điều kỳ diệu đã xảy ra. Khi ông Sáu chuẩn bị bước lên xuồng, bé Thu bỗng chạy đến ôm chầm lấy ông và cất tiếng gọi “Ba…!”. Tiếng gọi mà ông Sáu đã chờ đợi suốt tám năm ròng rã. Ông xúc động nghẹn ngào, ôm chặt con vào lòng, lau những giọt nước mắt hạnh phúc.
Trở lại chiến trường, ông Sáu luôn nhớ về con gái. Ông ân hận vì đã lỡ đánh con, và nhớ lời hứa mua cho con chiếc lược ngà. Khi kiếm được một khúc ngà voi, ông đã vô cùng vui mừng, hớn hở như một đứa trẻ được quà.
Ông dồn hết tâm huyết, tình cảm vào việc làm chiếc lược cho con. Ông cưa từng chiếc răng lược một cách tỉ mỉ, thận trọng, rồi khắc lên đó dòng chữ: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”.
Chiếc lược ngà trở thành vật kỷ niệm thiêng liêng, là biểu tượng của tình cha con sâu nặng. Mỗi khi nhớ con, ông Sáu lại mang chiếc lược ra ngắm nghía, mài lên tóc cho lược thêm bóng mượt.
Nhưng rồi, chiến tranh tàn khốc đã cướp đi sinh mạng của ông Sáu. Ông hy sinh trong một trận càn của giặc, khi chưa kịp trao tận tay chiếc lược ngà cho con gái.
Trước lúc hy sinh, ông Sáu đã trao chiếc lược ngà cho người đồng đội, nhờ mang về trao tận tay cho bé Thu. Cây lược ngà đã trở thành kỷ vật vô giá, minh chứng cho tình phụ tử thiêng liêng, bất diệt.
Hình ảnh ông Sáu và chiếc lược ngà đã trở thành biểu tượng cho tình cha con sâu nặng, vượt lên trên những mất mát, đau thương của chiến tranh. Câu chuyện về ông Sáu đã lay động trái tim của biết bao thế hệ độc giả, nhắc nhở chúng ta về giá trị thiêng liêng của tình cảm gia đình, và sự hy sinh cao cả của những người lính đã chiến đấu vì độc lập, tự do của Tổ quốc.
Nguyễn Quang Sáng đã thành công trong việc xây dựng nhân vật ông Sáu – một người lính cụ Hồ kiên trung, dũng cảm, nhưng đồng thời cũng là một người cha yêu con tha thiết. Ông Sáu là hình ảnh tiêu biểu cho những người cha, người chồng phải gác lại tình riêng, lên đường chiến đấu vì nghĩa lớn, để lại sau lưng những nỗi đau, những mất mát không gì bù đắp được.
“Chiếc lược ngà” không chỉ là một câu chuyện về tình cha con, mà còn là một bản cáo trạng đanh thép về tội ác của chiến tranh, về những nỗi đau, những mất mát mà nó gây ra cho con người Việt Nam. Đồng thời, tác phẩm cũng khẳng định sức mạnh của tình yêu thương, của tình người, có thể vượt qua mọi khó khăn, thử thách, và sống mãi với thời gian.
“Chiếc lược ngà” và hình tượng ông Sáu sẽ mãi mãi là một phần không thể thiếu của văn học Việt Nam, là nguồn cảm hứng cho những thế hệ sau trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị nhân văn cao đẹp của dân tộc.
