Trong ký ức của nhiều người Việt, hình ảnh ông đồ gắn liền với những ngày Tết cổ truyền, với mực tàu giấy đỏ và những con chữ Hán bay bổng. Vậy, ông đồ Là Gì và vai trò của họ trong xã hội xưa như thế nào? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hình ảnh đẹp đẽ này.
Ông đồ, hay thầy đồ, là danh xưng dùng để chỉ những người dạy chữ Nho (chữ Hán) thời xưa. Trong xã hội phong kiến, khi Nho học chiếm vị trí quan trọng, các ông đồ đóng vai trò người truyền bá kiến thức, đạo lý Khổng Mạnh. Họ thường là những người có học vị, dù có thể không đỗ đạt cao, nhưng am hiểu sâu sắc về văn chương, chữ nghĩa.
Công việc chính của ông đồ là dạy học. Họ mở lớp tại nhà hoặc các đình làng, dạy chữ Hán, cách viết chữ, làm thơ, và giảng giải các kinh điển Nho giáo cho trẻ em. Học trò của ông đồ thường là con em các gia đình khá giả, mong muốn có được kiến thức để thi cử, làm quan, hoặc đơn giản là hiểu biết về văn hóa truyền thống.
Đặc biệt, mỗi dịp Tết đến xuân về, hình ảnh ông đồ lại trở nên quen thuộc hơn bao giờ hết. Họ thường bày mực tàu giấy đỏ bên đường, viết câu đối, chữ thư pháp theo yêu cầu của mọi người. Những câu đối, chữ thư pháp mang ý nghĩa may mắn, tài lộc, được người dân mua về treo trong nhà, với mong muốn một năm mới an lành, hạnh phúc.
Tuy nhiên, khi xã hội Việt Nam chuyển mình sang nền văn hóa phương Tây, chữ Quốc ngữ dần thay thế chữ Hán, vị thế của ông đồ cũng dần suy giảm. Chế độ khoa cử Nho học bị bãi bỏ, chữ Hán không còn được coi trọng, dẫn đến việc ít người thuê viết chữ ngày Tết. Hình ảnh ông đồ dần trở nên hiếm hoi, chỉ còn là “cái di tích tiều tuỵ đáng thương của một thời tàn” như nhà thơ Vũ Đình Liên đã viết trong bài thơ nổi tiếng “Ông Đồ”.
Ngày nay, mặc dù chữ Hán không còn phổ biến như xưa, nhưng nghệ thuật thư pháp vẫn được trân trọng và phát triển. Nhiều bạn trẻ yêu thích thư pháp đã trở thành những “ông đồ hiện đại”, mang đến những nét chữ sáng tạo, độc đáo. Các “phố ông đồ” được tổ chức vào dịp Tết Nguyên Đán cũng là một nét đẹp văn hóa, thu hút đông đảo người dân tham quan và xin chữ.
Hình ảnh ông đồ không chỉ là biểu tượng của một thời đại đã qua, mà còn là minh chứng cho sự trường tồn của văn hóa truyền thống Việt Nam. Việc tìm hiểu ông đồ là gì giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa, và những giá trị tốt đẹp mà ông cha ta đã để lại. Đồng thời, đó cũng là cách chúng ta trân trọng và phát huy những giá trị văn hóa đó trong cuộc sống hiện đại.