Tỉ suất tử thô (Crude Death Rate – CDR) là một chỉ số quan trọng trong nhân khẩu học, phản ánh số ca tử vong trên 1.000 dân trong một năm. Ở các nước phát triển, mặc dù điều kiện sống và y tế tốt hơn so với các nước đang phát triển, nhưng tỉ suất tử thô lại có xu hướng cao hơn. Vậy nguyên nhân chính nào dẫn đến tình trạng này?
Một số yếu tố ảnh hưởng đến tỉ suất tử thô, bao gồm:
- Cơ cấu tuổi: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Các nước phát triển thường có dân số già hóa, nghĩa là tỉ lệ người cao tuổi trong tổng dân số cao. Người cao tuổi có nguy cơ tử vong cao hơn do các bệnh mãn tính và suy giảm sức khỏe tự nhiên.
- Mức sống và điều kiện y tế: Mặc dù các nước phát triển có mức sống và điều kiện y tế tốt, nhưng điều này không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ tử vong, đặc biệt là ở người cao tuổi.
- Bệnh tật: Các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư, tiểu đường… là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở các nước phát triển.
Vậy yếu tố nào là chủ yếu nhất?
Trong số các yếu tố trên, cơ cấu tuổi có tác động lớn nhất đến tỉ suất tử thô ở các nước phát triển. Dân số già hóa là một xu hướng tất yếu ở các nước này do tuổi thọ tăng và tỉ lệ sinh giảm. Điều này dẫn đến việc tỉ lệ người cao tuổi trong tổng dân số ngày càng cao, kéo theo tỉ suất tử thô tăng lên.
Các yếu tố khác như mức sống và điều kiện y tế cũng có ảnh hưởng, nhưng không đáng kể bằng cơ cấu tuổi. Mặc dù điều kiện sống tốt hơn giúp kéo dài tuổi thọ và giảm tỉ lệ tử vong ở mọi lứa tuổi, nhưng sự gia tăng số lượng người cao tuổi vẫn là yếu tố quyết định đến tỉ suất tử thô.
Ví dụ:
Nhật Bản là một trong những quốc gia có dân số già hóa nhanh nhất thế giới. Tuổi thọ trung bình ở Nhật Bản rất cao, nhưng đồng thời tỉ suất tử thô cũng cao hơn so với nhiều nước khác. Điều này là do tỉ lệ người cao tuổi trong dân số Nhật Bản rất lớn.
Kết luận:
Ở những nước phát triển, tỉ suất tử thô thường cao là do tác động chủ yếu của yếu tố cơ cấu tuổi. Dân số già hóa là một thách thức lớn đối với các nước này, đòi hỏi các chính sách về y tế, phúc lợi xã hội và kinh tế phù hợp để đối phó với tình trạng này.
