Nho giáo, hay Khổng giáo, là một hệ thống đạo đức, triết học và chính trị sâu sắc, có ảnh hưởng to lớn đến văn hóa và xã hội của Trung Quốc và nhiều nước châu Á khác trong suốt hàng ngàn năm. Nắm vững Nội Dung Cơ Bản Của Nho Giáo là chìa khóa để hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa và tư tưởng của khu vực này.
Nho giáo chủ trương dùng đạo đức để cai trị đất nước và duy trì trật tự xã hội. Thay vì dựa vào luật pháp và hình phạt, Nho giáo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục đạo đức, nêu gương tốt và khuyến khích sự tự giác tu dưỡng của mỗi cá nhân. Một xã hội lý tưởng theo Nho giáo là xã hội mà mọi người đều hành xử đúng mực, biết kính trên nhường dưới và sống hòa thuận với nhau.
Để duy trì kỷ cương xã hội, Nho giáo đặt ra những nguyên tắc đạo đức và các mối quan hệ cơ bản mà mọi người phải tuân theo.
Tam cương là ba mối quan hệ cơ bản trong xã hội, bao gồm:
- Vua – Tôi: Mối quan hệ giữa người cai trị và người bị trị, đòi hỏi người cai trị phải có đức độ và lòng nhân ái, còn người bị trị phải trung thành và tuân phục.
- Cha – Con: Mối quan hệ huyết thống, đòi hỏi người cha phải yêu thương và dạy dỗ con cái, còn người con phải hiếu thảo và vâng lời cha mẹ.
- Chồng – Vợ: Mối quan hệ hôn nhân, đòi hỏi người chồng phải yêu thương và bảo vệ vợ, còn người vợ phải ngoan ngoãn và đảm đang việc nhà.
Con người phải tuân theo ngũ thường, năm đức tính của người quân tử:
- Nhân: Lòng nhân ái, yêu thương con người.
- Lễ: Tuân thủ các quy tắc, lễ nghi của xã hội.
- Nghĩa: Hành động đúng đắn, công bằng, chính trực.
- Trí: Sự thông minh, hiểu biết, khả năng nhận thức.
- Tín: Sự trung thực, giữ chữ tín.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ phải tuân theo Tam tòng, Tứ đức:
- Tam tòng: Tại gia tòng phụ (ở nhà nghe theo cha), xuất giá tòng phu (lấy chồng theo chồng), phu tử tòng tử (chồng chết theo con).
- Tứ đức: Công (nữ công gia chánh), dung (dung mạo đoan trang), ngôn (lời nói hòa nhã), hạnh (hạnh kiểm tốt đẹp).
Tóm lại, nội dung cơ bản của Nho giáo tập trung vào việc xây dựng một xã hội hài hòa, ổn định dựa trên đạo đức, trật tự và các mối quan hệ xã hội được quy định chặt chẽ. Mặc dù có những hạn chế nhất định, Nho giáo vẫn có những giá trị tích cực, góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển văn hóa phương Đông.
