“Những Mùa Quả Mẹ Tôi Hái được” không chỉ là câu chuyện về những trái ngọt trong vườn nhà, mà còn là lời ca ngợi tình mẫu tử bao la, sự hy sinh thầm lặng và niềm tin vào tương lai của những đứa con. Bài thơ “Mẹ và Quả” của Nguyễn Khoa Điềm đã chạm đến trái tim của bao thế hệ, khơi gợi những cảm xúc sâu sắc về mẹ và gia đình.
Bài thơ mở ra bằng những hình ảnh giản dị, gần gũi của cuộc sống thôn quê:
Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng.
“Những mùa quả mẹ tôi hái được” là kết quả của sự lao động miệt mài, sự chăm sóc tận tình của mẹ. Mẹ không chỉ hái quả mà còn “vun trồng”, ươm mầm cho những mùa sau. Hình ảnh “lặn rồi lại mọc” được so sánh với “mặt trời, khi như mặt trăng” gợi lên sự tuần hoàn của thời gian, sự tiếp nối của các thế hệ. Công việc của mẹ cứ thế lặp đi lặp lại, âm thầm và bền bỉ, như quy luật của tự nhiên.
Khổ thơ thứ hai đi sâu vào tình cảm gia đình, sự gắn bó giữa mẹ và con:
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.
“Lũ chúng tôi” lớn lên từ “tay mẹ”, từ sự chăm sóc, nuôi dưỡng của mẹ. Hình ảnh “bí và bầu” lớn xuống, mang “dáng giọt mồ hôi mặn” thể hiện sự vất vả, hy sinh của mẹ. “Giọt mồ hôi mặn” không chỉ là mồ hôi lao động mà còn là cả những giọt mồ hôi lo lắng, yêu thương dành cho con cái. Mẹ âm thầm hy sinh, lặng lẽ vun đắp cho tương lai của con.
Kết thúc bài thơ là những suy tư, trăn trở của người con về tình mẹ:
Và chúng tôi, một thứ quả trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?
“Chúng tôi” là “một thứ quả trên đời”, là thành quả của cả cuộc đời mẹ. Mẹ “đợi chờ được hái” khi các con trưởng thành, thành công. Nhưng người con lại “hoảng sợ” khi nghĩ đến “ngày bàn tay mẹ mỏi”, khi mình vẫn còn là “một thứ quả non xanh”. Nỗi sợ này thể hiện sự lo lắng, áy náy của người con khi chưa đền đáp được công ơn của mẹ, khi chưa đủ trưởng thành để mẹ yên lòng. “Những mùa quả mẹ tôi hái được” gợi nhắc mỗi người về trách nhiệm, về tình yêu thương và sự biết ơn đối với mẹ.
