“Nhớ Mẹ Năm Lụt” của Huy Cận không chỉ là một bài thơ, mà là một bức tranh khắc họa chân thực và xúc động về tình mẫu tử thiêng liêng trong hoàn cảnh khó khăn nhất. Bài thơ gợi lại những ký ức về những trận lũ lụt kinh hoàng, và hơn hết là tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con.
Hình ảnh minh họa lũ lụt miền Trung, gợi nhớ những khó khăn mà người dân phải đối mặt, đặc biệt là tình cảnh của mẹ và con trong bài thơ Nhớ Mẹ Năm Lụt.
Lũ lụt, tai ương ập đến, cuốn trôi tất cả. Trong hoàn cảnh ấy, tình mẫu tử càng trở nên thiêng liêng và cao đẹp hơn bao giờ hết. Bằng những vần thơ giản dị, Huy Cận đã tái hiện lại những khoảnh khắc đầy ám ảnh:
Năm ấy lụt to tận mái nhà
Mẹ con lên chạn – Bố đi xa
Bốn bề nước réo, nghe ghê lạnh
Tay mẹ trùm con, tựa mẹ già.
Câu thơ mở đầu đã vẽ ra một khung cảnh hãi hùng, lũ lụt dâng cao đến tận mái nhà. Sự cô đơn, lạnh lẽo bao trùm khi chỉ có hai mẹ con nương tựa vào nhau. Hình ảnh “tay mẹ trùm con” không chỉ là hành động che chở mà còn là biểu tượng của tình yêu thương, sự ấm áp mà người mẹ dành cho con.
Trong cơn hoạn nạn, người mẹ càng thể hiện rõ bản năng bảo vệ con:
Mẹ cắn bầm môi cho khỏi khóc
Thương con lúc ấy biết gì hơn?
Nước mà cao nữa không bè thúng
Nếu chết trời ơi! Ôm lấy con.
Hành động “cắn bầm môi” cho thấy sự kiên cường, mạnh mẽ của người mẹ, cố gắng kìm nén nỗi sợ hãi để bảo vệ con. Câu “Nếu chết trời ơi! Ôm lấy con” là lời thề thiêng liêng, khẳng định tình yêu vô điều kiện mà mẹ dành cho con, sẵn sàng hy sinh tất cả để con được bình an.
Trong hoàn cảnh hiểm nghèo, tình làng nghĩa xóm cũng được thể hiện rõ nét:
Gọi với láng giềng, lời mẹ dặn
“Xảy chi cứu giúp lấy con tôi!”
Tiếng dờn giữa nước mênh mông trắng
Đáp lại từ xa một tiếng “ời”
Lời kêu cứu của mẹ trong đêm lũ thể hiện sự bất lực, nhưng đồng thời cũng là niềm tin vào tình người. Tiếng “ời” vọng lại giữa màn đêm như một tia hy vọng, khẳng định sự sẻ chia, đùm bọc lẫn nhau trong lúc khó khăn.
Nhưng sâu sắc hơn cả là hình ảnh người mẹ thức trắng đêm canh lũ:
Nước, nước… lạnh tê như số phận
Lắt lay còn ngọn mấy hàng cau
Nhưng mà mẹ thức ngồi canh chạn
Mắt mẹ trừng sâu hơn nước sâu.
Câu thơ “Mắt mẹ trừng sâu hơn nước sâu” là một hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi. Đôi mắt ấy không chỉ thể hiện sự lo lắng, sợ hãi mà còn là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ bến, sự hy sinh thầm lặng của người mẹ. Đôi mắt ấy chứa đựng cả một biển trời tình mẹ, sâu thẳm và bao la hơn bất cứ dòng nước lũ nào.
“Nhớ Mẹ năm lụt” không chỉ là bài thơ về lũ lụt, mà còn là khúc ca về tình mẫu tử thiêng liêng, về sự kiên cường và hy sinh của người mẹ. Bài thơ nhắc nhở chúng ta về những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, về tình yêu thương gia đình và sự sẻ chia cộng đồng trong lúc khó khăn. Nó là lời tri ân sâu sắc đến những người mẹ Việt Nam, những người đã hy sinh cả cuộc đời mình để bảo vệ và nuôi dưỡng con cái.
