Truyện ngắn là một thể loại văn học đặc biệt, nơi mỗi chi tiết đều góp phần tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh. Trong đó, nhân vật đóng vai trò then chốt, là yếu tố quyết định sự thành công và sức sống của tác phẩm. Một truyện ngắn hay phải xây dựng được những nhân vật độc đáo, ấn tượng, có khả năng lay động trái tim người đọc.
Một nhân vật thành công không chỉ đơn thuần là một cái tên xuất hiện trên trang giấy, mà phải là một cá thể sống động, có tính cách, số phận, và những trăn trở riêng. Nhân vật điển hình, dù là chính hay phụ, đều cần được chăm chút tỉ mỉ, từ ngoại hình đến nội tâm, từ hành động đến lời nói.
Tính điển hình của nhân vật thể hiện ở những nét đặc trưng, tiêu biểu cho một tầng lớp, một giai đoạn lịch sử, hoặc một khía cạnh nào đó của đời sống. Đó có thể là Chí Phèo của Nam Cao, một hình tượng nát rượu nhưng ẩn sâu bên trong là khát vọng lương thiện bị vùi dập. Hoặc chị Dậu của Ngô Tất Tố, một người phụ nữ nông thôn nghèo khổ nhưng giàu đức hi sinh và lòng yêu thương con cái. Những nhân vật này sống mãi trong lòng độc giả bởi họ đại diện cho những phẩm chất, những khát vọng phổ quát của con người.
Nam Cao đã thành công trong việc xây dựng Chí Phèo không chỉ qua những hành động, lời nói mà còn qua quá trình tha hóa đầy bi kịch. Câu hỏi “Ai cho tao lương thiện?” trở thành một tiếng kêu xé lòng, thể hiện sự tuyệt vọng của một con người bị xã hội đẩy đến bước đường cùng.
Nhân vật trong truyện ngắn cần xuất phát từ thực tiễn, từ những con người mà chúng ta gặp gỡ hàng ngày. Đó có thể là cô hàng nước, chị lao công, anh hàng xóm… Mỗi người đều mang trong mình một câu chuyện, một số phận, và đều có thể trở thành nguồn cảm hứng cho nhà văn. Văn chương hiện thực đòi hỏi người viết phải biết quan sát, chắt lọc những nét đặc trưng nhất của con người để tạo nên những nhân vật sống động, chân thực.
Lời ăn tiếng nói của nhân vật cũng là một yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công của truyện ngắn. Thoại của nhân vật phải phù hợp với tầng lớp, địa vị xã hội, và tính cách của họ. Một cô bán hàng chanh chua phải nói năng đanh đá, xéo xắt, còn một anh giáo sư đạo mạo phải dùng những từ ngữ trang trọng, học thuật.
Bên cạnh nhân vật chính, nhân vật phụ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật tính cách, bi kịch của nhân vật chính và thúc đẩy sự phát triển của cốt truyện. Dù chỉ xuất hiện thoáng qua, nhân vật phụ vẫn cần có tác dụng, ý nghĩa riêng, góp phần tạo nên một thế giới nhân sinh hoàn mỹ trong truyện ngắn.
Ví dụ, trong “Chiếc lá cuối cùng” của O Hen-ri, nhân vật họa sĩ già Behrman đóng vai trò then chốt, tạo nên cái kết bất ngờ và cảm động cho câu chuyện.
Tóm lại, Nhân Vật Là Linh Hồn Của Truyện Ngắn. Để xây dựng được những nhân vật thành công, nhà văn cần phải quan sát, học hỏi từ cuộc sống, chắt lọc những chi tiết đắt giá, và thổi hồn vào nhân vật bằng ngôn ngữ, cảm xúc của mình. Truyện ngắn hay phải có nhân vật hay, và nhân vật hay là yếu tố quyết định sự trường tồn của tác phẩm trong lòng độc giả.
