Sự phân hóa thiên nhiên theo chiều Bắc – Nam là một đặc điểm nổi bật của Việt Nam. Sự khác biệt này thể hiện rõ rệt qua các yếu tố khí hậu, địa hình, đất đai, sinh vật và cảnh quan. Vậy, Nguyên Nhân Chủ Yếu Làm Cho Thiên Nhiên Nước Ta Phân Hóa Theo Chiều Bắc Nam là gì?
Yếu tố quan trọng nhất chi phối sự phân hóa này chính là vị trí địa lý và hình dáng lãnh thổ đặc biệt của Việt Nam.
-
Lãnh thổ kéo dài theo chiều Bắc – Nam: Việt Nam có lãnh thổ hẹp ngang và trải dài trên nhiều vĩ độ, từ khoảng 8°B đến 23°B. Điều này dẫn đến sự khác biệt về góc nhập xạ, tức là góc chiếu của ánh sáng mặt trời xuống bề mặt Trái Đất. Ở miền Bắc, góc nhập xạ nhỏ hơn so với miền Nam, làm cho nhiệt độ trung bình năm thấp hơn và có mùa đông lạnh.
-
Ảnh hưởng của gió mùa: Chế độ gió mùa ở Việt Nam cũng có sự phân hóa theo chiều Bắc – Nam. Miền Bắc chịu ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc lạnh và khô vào mùa đông, trong khi miền Nam có khí hậu nóng ẩm quanh năm do ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam.
Ngoài hai yếu tố chính trên, sự phân hóa thiên nhiên theo chiều Bắc – Nam còn chịu tác động của các yếu tố khác như:
-
Địa hình: Dãy núi Hoàng Liên Sơn ở phía Bắc có độ cao lớn, ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt độ và lượng mưa. Miền Nam có địa hình thấp, chủ yếu là đồng bằng, nên ít chịu ảnh hưởng của độ cao.
-
Hướng địa hình: Hướng của các dãy núi cũng có vai trò quan trọng trong việc đón gió và gây mưa. Ví dụ, sườn đón gió của dãy Trường Sơn thường có lượng mưa lớn hơn so với sườn khuất gió.
alt: Bản đồ địa hình Việt Nam thể hiện rõ sự khác biệt giữa vùng núi cao phía Bắc và đồng bằng thấp ở phía Nam
- Dòng biển: Dòng hải lưu nóng và lạnh ven biển Việt Nam cũng có tác động đến khí hậu và sinh vật biển ở các vùng khác nhau.
Tóm lại, nguyên nhân chủ yếu làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa theo chiều bắc nam là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là vị trí địa lý, hình dáng lãnh thổ kéo dài và chế độ gió mùa có sự phân hóa rõ rệt. Các yếu tố khác như địa hình, hướng địa hình và dòng biển cũng góp phần làm tăng thêm sự đa dạng và phong phú của thiên nhiên Việt Nam. Sự phân hóa này tạo nên những đặc trưng riêng biệt cho từng vùng miền, góp phần vào sự đa dạng văn hóa và kinh tế của đất nước.
