Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là vùng đất trù phú, đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp của Việt Nam. Tuy nhiên, khu vực này thường xuyên phải đối mặt với tình trạng ngập lụt, gây ảnh hưởng lớn đến đời sống và kinh tế của người dân. Vậy, nguyên nhân chủ yếu gây ngập lụt ở Đồng bằng sông Cửu Long là gì?
Địa hình thấp trũng là một trong những yếu tố quan trọng. Phần lớn diện tích của ĐBSCL có độ cao rất thấp so với mực nước biển, khiến cho nước dễ dàng tràn vào khi có mưa lớn hoặc triều cường.
Mưa lớn kéo dài, đặc biệt là vào mùa mưa, kết hợp với triều cường dâng cao từ biển là nguyên nhân trực tiếp gây ngập lụt trên diện rộng. Hệ thống sông ngòi chằng chịt của ĐBSCL cũng góp phần làm tăng nguy cơ ngập lụt khi nước không thoát kịp.
Biến đổi khí hậu (BĐKH) làm cho tình hình trở nên nghiêm trọng hơn. BĐKH dẫn đến mực nước biển dâng, làm tăng nguy cơ ngập lụt do triều cường. Ngoài ra, BĐKH còn gây ra những thay đổi bất thường trong lượng mưa, khiến cho các trận mưa lớn trở nên thường xuyên và dữ dội hơn.
Bên cạnh các yếu tố tự nhiên, hoạt động của con người cũng góp phần làm gia tăng tình trạng ngập lụt. Việc xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng thiếu quy hoạch, phá rừng ngập mặn để nuôi trồng thủy sản, và khai thác cát quá mức làm thay đổi dòng chảy tự nhiên và giảm khả năng tiêu thoát nước của vùng.
Để giảm thiểu tình trạng ngập lụt ở ĐBSCL, cần có các giải pháp đồng bộ và bền vững, bao gồm:
- Quy hoạch và quản lý đô thị hợp lý: Xây dựng các khu dân cư và công trình hạ tầng ở những vùng đất cao ráo, có hệ thống thoát nước tốt.
- Nâng cấp và xây dựng mới hệ thống đê điều, kênh mương: Đảm bảo khả năng kiểm soát lũ và tiêu thoát nước hiệu quả.
- Phục hồi và bảo vệ rừng ngập mặn: Rừng ngập mặn có vai trò quan trọng trong việc chắn sóng, giảm thiểu tác động của triều cường và xói lở bờ biển.
- Ứng phó với biến đổi khí hậu: Thực hiện các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng với BĐKH.
- Nâng cao nhận thức cộng đồng: Tăng cường giáo dục và truyền thông về nguy cơ ngập lụt và các biện pháp phòng tránh.
Chỉ khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các nhà khoa học, và cộng đồng, chúng ta mới có thể giải quyết được vấn đề ngập lụt ở ĐBSCL và bảo vệ cuộc sống của người dân nơi đây.
