Địa hình Karst, hay còn gọi là địa hình cacxtơ, là một kiệt tác của tự nhiên, tạo nên những cảnh quan hùng vĩ, hệ sinh thái độc đáo và có giá trị to lớn về mặt địa chất, du lịch. Tại Việt Nam, chúng ta dễ dàng chiêm ngưỡng vẻ đẹp của địa hình Karst tại nhiều khu vực như: Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang), Tràng An (Ninh Bình), Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình)… Vậy, Nguyên Nhân Chính Tạo Ra địa Hình Karst là gì?
Địa Hình Karst Là Gì?
Địa hình Karst là loại địa hình đặc biệt hình thành do sự hòa tan, ăn mòn của nước ngầm đối với các loại đá dễ hòa tan như đá vôi, dolomit, gypsum. Quá trình này tạo ra các dạng địa hình đặc trưng như hang động, hố sụt, thung lũng khô, suối ngầm và các khối đá bị ăn mòn.
Đặc điểm nổi bật của địa hình Karst:
- Hang động: Hệ thống hang động phong phú, đa dạng kích thước và hình dạng, được hình thành do nước ngầm hòa tan đá vôi.
- Hố sụt: Các hố sâu hình thành do sụt lún bề mặt do sự hòa tan đá vôi bên dưới.
- Thung lũng khô: Các thung lũng không có dòng chảy thường xuyên, hình thành do dòng nước đã chuyển sang chảy ngầm dưới lòng đất.
- Suối ngầm: Các dòng suối chảy ngầm trong lòng núi đá vôi, thường xuất hiện ở các cửa hang hoặc các vết nứt.
- Địa hình bề mặt bị ăn mòn: Các bề mặt đá vôi bị ăn mòn tạo thành các rãnh, hốc đá và các hình thù kỳ dị.
Địa hình Karst đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước cho các hệ thống sông suối và là môi trường sống của nhiều loài động thực vật đặc hữu. Tuy nhiên, nó cũng rất nhạy cảm với các tác động từ hoạt động của con người như khai thác mỏ, xây dựng và ô nhiễm môi trường.
Nguyên Nhân Chính Tạo Ra Địa Hình Karst
Nguyên nhân chính tạo ra địa hình Karst là sự hòa tan của nước ngầm đối với đá vôi (CaCO3). Quá trình này diễn ra qua hai giai đoạn chính:
-
Hòa tan CO2 trong nước: Nước mưa khi rơi xuống sẽ hấp thụ CO2 từ không khí và từ đất, tạo thành axit cacbonic yếu (H2CO3).
-
Phản ứng hòa tan đá vôi: Axit cacbonic này sau đó thấm vào các khe nứt của đá vôi và phản ứng với CaCO3, tạo thành bicarbonate canxi (Ca(HCO3)2) hòa tan.
Phương trình hóa học tổng quát:
CaCO3 (r) + H2O (l) + CO2 (k) <=> Ca(HCO3)2 (dd)
Quá trình này diễn ra liên tục trong thời gian dài, dần dần làm mở rộng các khe nứt, tạo thành các hang động, hố sụt và các dạng địa hình Karst khác.
Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hình thành địa hình Karst:
- Thành phần và cấu trúc đá: Đá vôi càng tinh khiết và có nhiều khe nứt thì càng dễ bị hòa tan.
- Lượng mưa: Lượng mưa lớn cung cấp nhiều nước để hòa tan đá vôi.
- Nhiệt độ: Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hóa học.
- Độ dốc địa hình: Độ dốc ảnh hưởng đến tốc độ dòng chảy của nước ngầm và quá trình ăn mòn cơ học.
- Thảm thực vật: Thảm thực vật có thể tăng lượng CO2 trong đất, làm tăng tính axit của nước ngầm.
Các Dạng Địa Hình Karst Phổ Biến Tại Việt Nam
Việt Nam sở hữu nhiều vùng địa hình Karst đặc sắc, với nhiều dạng địa hình khác nhau:
- Hang động: Sơn Đoòng (Quảng Bình), hang động lớn nhất thế giới, là một ví dụ điển hình. Các hang động khác như Phong Nha, Thiên Đường, Sửng Sốt, Én… cũng là những điểm du lịch nổi tiếng.
- Rãnh Karren (Lapiaz): Các rãnh đá vôi bị ăn mòn trên bề mặt, tạo thành các hình thù sắc nhọn, thường thấy ở các khu vực đá vôi bị lộ thiên.
- Thung lũng Karst: Các thung lũng hình thành do sự sụt lún của bề mặt hoặc do sự hòa tan của đá vôi bên dưới, ví dụ như các thung lũng ở Cao Bằng, Lạng Sơn.
- Cột Karst: Các cột đá vôi hình thành do sự ăn mòn của nước ngầm, thường thấy ở Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long.
- Hồ Karst: Các hồ nước hình thành trong các hố sụt hoặc các thung lũng Karst, ví dụ như hồ Ba Bể (Bắc Kạn).
- Suối Karst: Các dòng suối chảy qua các vùng đá vôi, thường có nước trong xanh và mát lạnh, ví dụ như suối Yến (Chùa Hương).
Địa hình Karst Việt Nam không chỉ có giá trị về mặt khoa học, địa chất mà còn có tiềm năng du lịch to lớn, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Ứng Dụng UAV Trong Khảo Sát Địa Hình Karst
Việc khảo sát địa hình Karst chi tiết và hiệu quả là vô cùng quan trọng để phục vụ cho các mục đích nghiên cứu khoa học, quy hoạch phát triển du lịch và quản lý tài nguyên. Máy bay không người lái (UAV) với công nghệ RTK (Real-Time Kinematic) là một công cụ đắc lực trong việc này.
UAV RTK có thể thu thập dữ liệu địa hình chính xác, nhanh chóng và an toàn, đặc biệt ở những khu vực địa hình hiểm trở, khó tiếp cận. Dữ liệu thu thập được có thể sử dụng để tạo ra các mô hình 3D, bản đồ địa hình chi tiết và phân tích các đặc điểm của địa hình Karst.
Việt Thanh Group là đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp đo đạc và khảo sát địa hình, bao gồm cả thiết bị UAV RTK và dịch vụ đo đạc bản đồ. Chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng mọi nhu cầu khảo sát địa hình Karst.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về nguyên nhân chính tạo ra địa hình Karst và các dạng địa hình phổ biến tại Việt Nam.
