Phong trào Cần Vương cuối thế kỷ XIX là một trong những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam trong cuộc chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Để hiểu rõ về phong trào này, việc xác định Nguyên Nhân Bùng Nổ Của Phong Trào Cần Vương là vô cùng quan trọng. Vậy đâu là những yếu tố chính dẫn đến sự bùng nổ mạnh mẽ của phong trào yêu nước này?
Thực chất, phong trào Cần Vương không phải là một sự kiện đơn lẻ mà là kết quả của một quá trình lịch sử, chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau.
Sự Xâm Lược của Thực Dân Pháp và Hiệp Ước Patenôtre:
Sau khi từng bước xâm chiếm Việt Nam, thực dân Pháp đã ký kết Hiệp ước Patenôtre (1884), biến Việt Nam từ một quốc gia độc lập thành một xứ thuộc địa nửa phong kiến. Sự kiện này đã xâm phạm nghiêm trọng đến chủ quyền quốc gia, chà đạp lên lòng tự tôn dân tộc, gây nên sự bất mãn sâu sắc trong các tầng lớp nhân dân.
Vua Hàm Nghi và Tôn Thất Thuyết, những lãnh đạo chủ chốt của phong trào Cần Vương, thể hiện quyết tâm chống Pháp xâm lược.
Ý Chí Chống Pháp và Phái Chủ Chiến:
Mặc dù triều đình Huế đã đầu hàng, nhưng trong nội bộ vẫn tồn tại một bộ phận quan lại, sĩ phu yêu nước, đứng đầu là Tôn Thất Thuyết, kiên quyết chủ trương kháng chiến. Họ nhận thức rõ âm mưu xâm lược của thực dân Pháp và quyết tâm khôi phục nền độc lập cho dân tộc. Ý chí này đã tạo nên một ngọn lửa âm ỉ trong lòng dân chúng, chờ đợi thời cơ để bùng nổ.
Cuộc Phản Công tại Kinh Thành Huế và Sự Kiện Tân Sở:
Cuộc phản công của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế (tháng 7/1885) thất bại, nhưng lại là một chất xúc tác quan trọng. Hành động này đã thể hiện rõ tinh thần yêu nước, không khuất phục trước ngoại bang của một bộ phận quan lại triều đình. Sau thất bại, Tôn Thất Thuyết đã đưa vua Hàm Nghi ra Tân Sở (Quảng Trị), đặt nền móng cho phong trào Cần Vương.
Tôn Thất Thuyết, đại diện cho phái chủ chiến, người có công lớn trong việc phát động phong trào Cần Vương.
Dụ Cần Vương và Lời Kêu Gọi Toàn Dân:
Ngày 13/7/1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ban Dụ Cần Vương, kêu gọi toàn dân đứng lên chống Pháp, bảo vệ đất nước. Lời kêu gọi này đã đánh trúng vào lòng yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam, khơi dậy tinh thần kháng chiến trong mọi tầng lớp nhân dân.
Dụ Cần Vương – Lời kêu gọi toàn dân đứng lên đánh Pháp của vua Hàm Nghi, trở thành ngọn cờ tập hợp lực lượng yêu nước.
Tóm lại, nguyên nhân bùng nổ của phong trào Cần Vương xuất phát từ những yếu tố chính sau:
- Sự xâm lược của thực dân Pháp: Xâm phạm chủ quyền, chà đạp lên lòng tự tôn dân tộc.
- Ý chí chống Pháp của phái chủ chiến: Quyết tâm khôi phục nền độc lập.
- Cuộc phản công tại Kinh thành Huế: Thể hiện tinh thần yêu nước, không khuất phục.
- Dụ Cần Vương: Kêu gọi toàn dân đứng lên chống Pháp.
Sự kết hợp của những yếu tố này đã tạo nên một làn sóng yêu nước mạnh mẽ, dẫn đến sự bùng nổ và lan rộng của phong trào Cần Vương trên khắp cả nước, khẳng định ý chí độc lập, tự cường của dân tộc Việt Nam. Phong trào tuy thất bại nhưng đã để lại những bài học lịch sử vô giá, góp phần vào sự nghiệp giải phóng dân tộc sau này.
