Thói ỷ lại là một vấn đề nhức nhối trong xã hội hiện đại, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên. Nó không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển cá nhân mà còn gây ra những hệ lụy khôn lường cho cả cộng đồng.
Người mẹ vất vả đẩy xe chở con trai dưới mưa, thể hiện thói ỷ lại của giới trẻ
Giải thích khái niệm “ỷ lại”: Ỷ lại là thói quen dựa dẫm, trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác, thiếu tự giác, chủ động và trách nhiệm trong mọi việc. Người có thói ỷ lại thường không muốn tự mình đối mặt với khó khăn, thử thách, mà luôn tìm cách né tránh hoặc nhờ vả người khác.
Biểu hiện của thói ỷ lại trong thanh thiếu niên:
- Trong học tập: Không tự giác làm bài tập, chờ bạn bè giải hộ hoặc sao chép. Không chủ động tìm tòi, nghiên cứu mà chỉ học thuộc lòng, đối phó.
- Trong sinh hoạt: Không tự giác dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ quần áo, mà ỷ lại vào bố mẹ, người thân. Không biết tự chăm sóc bản thân, phụ thuộc vào người khác trong mọi việc.
- Trong công việc: Không chủ động tìm kiếm việc làm, mà chờ người thân, bạn bè giới thiệu. Không chịu khó học hỏi, nâng cao trình độ, mà chỉ làm việc theo lối mòn, trông chờ vào sự chỉ dẫn của người khác.
Nguyên nhân dẫn đến thói ỷ lại:
- Sự nuông chiều quá mức của gia đình: Cha mẹ bao bọc con cái quá kỹ, làm mọi việc thay con, khiến con mất đi tính tự lập.
- Áp lực học tập, thi cử: Nhiều học sinh cảm thấy mệt mỏi, chán nản vì áp lực học tập quá lớn, dẫn đến ỷ lại, trốn tránh.
- Ảnh hưởng của mạng xã hội: Nhiều bạn trẻ dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, lười vận động, suy nghĩ và giao tiếp trực tiếp.
- Thiếu ý thức tự giác, trách nhiệm: Một số bạn trẻ không nhận thức được tầm quan trọng của việc tự lập, tự chủ, mà chỉ muốn hưởng thụ, sống dựa vào người khác.
Hậu quả của thói ỷ lại:
- Hạn chế sự phát triển cá nhân: Khiến con người trở nên thụ động, thiếu sáng tạo, không có khả năng thích nghi với những thay đổi của cuộc sống.
- Gây gánh nặng cho gia đình, xã hội: Những người ỷ lại thường không có khả năng tự kiếm sống, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.
- Làm suy yếu ý chí, nghị lực: Khiến con người trở nên yếu đuối, dễ dàng bỏ cuộc trước những khó khăn, thử thách.
- Ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội: Những người ỷ lại thường không được mọi người yêu mến, tôn trọng, dễ bị cô lập, xa lánh.
Để khắc phục thói ỷ lại, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và xã hội.
- Gia đình: Tạo điều kiện cho con cái rèn luyện tính tự lập từ nhỏ, khuyến khích con tự giải quyết vấn đề, không nên nuông chiều quá mức.
- Nhà trường: Tăng cường các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, giúp học sinh phát triển toàn diện về cả trí tuệ và thể chất.
- Xã hội: Tạo môi trường thuận lợi để thanh niên phát huy khả năng sáng tạo, khởi nghiệp, đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
Bên cạnh đó, bản thân mỗi thanh thiếu niên cũng cần phải tự ý thức được tác hại của thói ỷ lại, chủ động rèn luyện tính tự giác, trách nhiệm, không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ, để trở thành những công dân có ích cho xã hội.
Lời kết:
Thói ỷ lại là một “căn bệnh” nguy hiểm, cần phải được loại bỏ để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ. Mỗi chúng ta hãy cùng nhau chung tay đẩy lùi thói ỷ lại, xây dựng một thế hệ thanh niên năng động, sáng tạo, tự tin làm chủ cuộc đời mình, góp phần vào sự phát triển của đất nước.
