“Khi con tu hú” không chỉ là một bài thơ, nó là một bức tranh sống động về tâm trạng của người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi, khao khát tự do và ánh sáng. Thành công của bài thơ đến từ sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và nghệ thuật, tạo nên một tác phẩm lay động lòng người. Vậy, đâu là những nét đặc sắc trong nghệ thuật của “Khi con tu hú”?
Một trong những yếu tố làm nên thành công của bài thơ chính là thể thơ lục bát truyền thống. Tố Hữu đã vận dụng một cách uyển chuyển, linh hoạt thể thơ này, tạo nên một nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương, phù hợp với việc diễn tả những cung bậc cảm xúc khác nhau của nhân vật trữ tình.
Hình ảnh thơ trong “Khi con tu hú” cũng là một điểm nhấn đáng chú ý. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh gần gũi, quen thuộc của làng quê Việt Nam như “lúa chiêm”, “bắp rây”, “diều sáo”,… để gợi lên một không gian tươi sáng, thanh bình. Tuy nhiên, đằng sau những hình ảnh ấy lại ẩn chứa một nỗi niềm u uất, khao khát tự do của người tù cách mạng. Sự tương phản giữa hình ảnh và cảm xúc đã tạo nên một hiệu ứng nghệ thuật đặc biệt, làm tăng thêm sức lay động của bài thơ.
Giọng điệu thơ cũng là một yếu tố quan trọng góp phần vào thành công của “Khi con tu hú”. Bài thơ được viết với một giọng điệu tự nhiên, chân thành, dạt dào cảm xúc. Tố Hữu đã sử dụng nhiều từ ngữ biểu cảm, các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ,… để diễn tả một cách sâu sắc những cảm xúc phức tạp của nhân vật trữ tình.
Chi tiết nghệ thuật đắt giá nhất trong bài thơ có lẽ là “tiếng chim tu hú”. Tiếng chim tu hú không chỉ là một âm thanh của tự nhiên mà còn là một biểu tượng của sự sống, của tự do. Tiếng chim tu hú đã đánh thức trong lòng người tù cách mạng những khát vọng sâu kín nhất, thôi thúc anh vượt qua mọi khó khăn để giành lại tự do. Đây là một sáng tạo độc đáo, giàu ý nghĩa và sức gợi, tạo điểm nhấn cho toàn bộ bài thơ. Tiếng chim ấy vừa là âm thanh báo hiệu mùa hè, vừa là lời gọi thôi thúc, vừa là nỗi ám ảnh khôn nguôi về một thế giới tự do mà người chiến sĩ đang bị tước đoạt.
Tóm lại, những nét đặc sắc nghệ thuật của bài thơ “Khi con tu hú” đã góp phần làm nên giá trị của tác phẩm, giúp nó trở thành một trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Tố Hữu và của nền văn học Việt Nam hiện đại. Bài thơ không chỉ là tiếng nói của một cá nhân mà còn là tiếng nói của cả một thế hệ, khao khát tự do và độc lập.
