“Nẫu ruột” là một cụm từ quen thuộc, gợi lên tình cảm gắn bó, thân thương với vùng đất Bình Định. Nhưng “nẫu ruột” thực sự là gì? Hãy cùng khám phá qua những trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc về con người, cảnh vật và văn hóa nơi đây.
Tôi, một người con của xứ Nẫu Phú Yên, luôn cảm thấy một sự thôi thúc kỳ lạ khi nhắc đến Bình Định, đặc biệt là Tuy Phước. Nơi đây không chỉ là một vùng đất, mà còn là một phần ký ức, một chốn đi về trong tâm hồn. Chỉ cần một lời mời “ra chơi” từ người bạn Tuy Phước, tôi sẵn sàng lên đường, bỏ lại mọi bộn bề sau lưng.
- Tuy Phước – “Đất Lành Chim Đậu”
Sau nhiều năm bôn ba, trải nghiệm khắp mọi miền đất nước, tôi nhận ra rằng, Tuy Phước là một vùng “đất lành”. Đất lành không chỉ là nơi có phong cảnh hữu tình, mà còn là nơi con người sống thiện lương, tử tế. Những ngày “cùng dinh cúng dính” khắp các làng quê, từ Phước An, Phước Thành trên núi đến Phước Hòa, Phước Thắng ven biển, đã cho tôi thấy rõ điều đó. Ở đây, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ chân thành, không một lời từ chối.
Và khi đến Tuy Phước, không thể không ghé thăm núi Huỳnh Mai, nơi an nghỉ của hậu tổ nghệ thuật tuồng Đào Tấn. Không chỉ để ngưỡng mộ tài năng của một bậc thầy, mà còn để ngắm nhìn khung cảnh thanh bình, làng xóm yên ả, dòng sông Tranh uốn lượn mềm mại. Chỉ cần ngồi đó, ngắm nhìn cảnh vật, tôi đã cảm thấy may mắn và bình yên.
- Tuy Phước – “Xứ Sở Trái Ngọt”
Tuy Phước không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp, mà còn với những sản vật độc đáo, mang hương vị đặc trưng của xứ Nẫu.
Đến Chợ Huyện – Phước Lộc, tôi không thể cưỡng lại sức hấp dẫn của món nem chả trứ danh. Vị chua ngọt đậm đà của nem, hòa quyện cùng chút cay nồng của ớt, chút thơm của tiêu, và men say của rượu Bàu Đá, tạo nên một bản hòa tấu hương vị khó quên.
Rồi bánh ít lá gai, một đặc sản mà không nơi nào có được. Chiếc bánh nhỏ nhắn, gói trong lớp lá gai xanh mướt, mang hương vị dẻo thơm, ngọt bùi đặc trưng. Bánh ít lá gai không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần văn hóa, một câu chuyện về vùng đất và con người Bình Định.
Tại cơ sở sản xuất bánh ít Bà Dư, tôi đã được chứng kiến quy trình làm bánh tỉ mỉ, công phu. Từ khâu chọn lá gai, xay bột, làm nhân, gói bánh, đến khâu hấp bánh, tất cả đều được thực hiện bằng đôi bàn tay khéo léo, cần mẫn của những người thợ lành nghề.
Chị Võ Thị Bích Ngọc chia sẻ rằng, nhờ sự phát triển của du lịch và công nghệ thông tin, bánh ít lá gai Bà Dư đã vươn xa, có mặt trên khắp mọi miền đất nước, thậm chí là trên các chuyến bay quốc tế.
Điều đặc biệt là lá gai không chỉ là một nguyên liệu làm bánh, mà còn là một vị thuốc quý. Theo dược lý, lá gai có khả năng ức chế vi trùng, diệt nấm, chống oxy hóa, giúp bảo quản bánh lâu hơn và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
- Tuy Phước – “Giao Thoa Văn Hóa”
Tuy Phước tuy nhỏ bé, nhưng lại là nơi hội tụ của nhiều nền văn hóa khác nhau. Nơi đây từng là một cảng thị sầm uất, một thành trì quan trọng, nơi giao thoa của văn minh phương Tây và văn hóa bản địa.
Và không thể không nhắc đến làn điệu bả trạo, một loại hình nghệ thuật độc đáo của các làng chài ven biển.
Lý giải về sự khác biệt giữa Bình Định và các vùng lân cận, tôi cho rằng, chính khẩu âm, phương ngữ đã tạo nên sự gắn kết đặc biệt giữa những người dân xứ Nẫu. Sự dễ nghe, dễ hiểu đã giúp họ xích lại gần nhau hơn, cùng nhau xây dựng và phát triển vùng đất này.
***
Chiều Tuy Phước, tôi chợt nhớ đến những vần thơ của Phan Hòa về một thời bao cấp khó khăn, về những cánh đồng ngập nước, về những chuyến đò ngang trên sông Kôn. Và trong không gian ấy, giọng hát bài chòi lại vang lên, thắm nồng lìm lịm, giữa đất Võ trời Văn.
“Nẫu ruột” – đó không chỉ là một địa danh, mà còn là một tình yêu, một niềm tự hào, một bản sắc văn hóa độc đáo của vùng đất Bình Định.