Bài thơ “Nắng đã hanh rồi” của Vũ Quần Phương là một bức tranh thu nhỏ về khung cảnh mùa đông làng quê Việt Nam, đồng thời thể hiện nỗi nhớ nhung da diết của nhân vật trữ tình với người con gái ở phương xa. Bài thơ sử dụng ngôn ngữ trong trẻo, gần gũi, gợi nhiều cảm xúc sâu lắng trong lòng người đọc.
Nắng hanh là một hình ảnh đặc trưng của mùa đông miền Bắc, khi cái nắng không còn gay gắt mà trở nên dịu nhẹ, se se lạnh.
“Nắng đã hanh rồi” gợi lên một không gian tĩnh lặng, thanh bình của làng quê. Tiếng sếu vọng về từ dòng sông như một nốt nhạc trầm buồn, báo hiệu mùa đông đã đến. Sự kết hợp giữa hình ảnh và âm thanh tạo nên một bức tranh thơ đầy cảm xúc.
Khung cảnh thiên nhiên trước sân nhà trở nên tiêu điều, hiu hắt. Tác giả khéo léo sử dụng vần “ay” để mở rộng không gian, đồng thời thể hiện nỗi niềm nhớ nhung với “em xa nhà”. Cái “hanh” của nắng không chỉ là cảm nhận về thời tiết, mà còn là sự “hanh hao” trong tâm trạng, trong nỗi nhớ.
Không gian mùa đông tiếp tục được mở rộng ra những mái tranh quen thuộc. Nếu như ở khổ thơ đầu, “nắng hanh” gợi cảm giác lạnh lẽo, thì ở đây, “nắng lên khói ủ” lại mang đến sự ấm áp, thân thuộc. “Khói ủ” có thể là sương sớm, cũng có thể là khói bếp chiều, tạo nên một không gian làng quê gần gũi, yên bình.
Vườn mía “xôn xao” lá như một nốt nhạc vui tươi, phá tan sự tĩnh lặng của mùa đông. Nghệ thuật nhân hóa giúp cho cảnh vật trở nên sống động, có hồn, đồng thời gợi lên sự hiện diện của con người, của cuộc sống lao động.
Ở khổ thơ thứ ba, dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình trào dâng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Câu hỏi tu từ “em có muốn…” thể hiện khát khao được ở gần người con gái ở phương xa.
Cảnh nắng chiều luôn gợi nhớ đến nỗi niềm nhớ mong, bởi buổi chiều là thời điểm gia đình sum họp sau một ngày dài. Sự thiếu vắng của người con gái càng làm cho nỗi nhớ trở nên da diết hơn. Nắng chiều nhuốm màu tâm trạng, trở thành “nắng nhớ”, “nắng mong”.
Những hy vọng về tương lai tươi sáng được thể hiện qua điệp từ “xuân sắp sang” lặp lại hai lần.
Nhân vật trữ tình như đang reo vui, phấn khởi chờ đón mùa xuân đến, cũng là chờ mong được sum họp, được gần gũi với người em ở phương xa. Mùa xuân không chỉ là sự chuyển giao của thời tiết, mà còn là biểu tượng của hy vọng, của tình yêu và sự đoàn viên.
Bài thơ “Nắng đã hanh rồi” không chỉ là một bức tranh thiên nhiên mùa đông, mà còn là một khúc hát về tình yêu và nỗi nhớ. Bằng ngôn ngữ thơ giản dị, trong sáng, Vũ Quần Phương đã chạm đến trái tim của người đọc, gợi lên những cảm xúc sâu lắng về quê hương, gia đình và tình yêu đôi lứa. “Vũ quần phương” trong bài thơ không chỉ là tên tác giả, mà còn là một không gian cảm xúc, một thế giới tâm hồn mà người đọc có thể đồng cảm và chia sẻ.
