“Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long không chỉ là một truyện ngắn, mà còn là một bức tranh sống động về những con người thầm lặng cống hiến cho đất nước. Bài viết này sẽ đưa bạn ngược dòng thời gian, khám phá những điều ít biết về nguyên mẫu nhân vật anh thanh niên khí tượng và cảm nhận sâu sắc hơn về vẻ đẹp của Sa Pa, đặc biệt trong bối cảnh Năm Sáng Tác Lặng Lẽ Sa Pa.
Hơn hai thập kỷ trôi qua kể từ khi “Lặng lẽ Sa Pa” chinh phục trái tim bao thế hệ học sinh, hình ảnh anh thanh niên nhiệt huyết, yêu nghề vẫn luôn sống động trong ký ức. Nhưng ít ai biết rằng, nhân vật ấy không chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, mà còn được lấy cảm hứng từ một con người thật, một người con của núi rừng Hoàng Liên Sơn.
Thật may mắn khi chúng tôi có cơ hội gặp gỡ ông Nguyễn Văn Ngọ, nguyên mẫu của nhân vật anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa”. Cuộc gặp gỡ này không chỉ là một chuyến đi tìm về quá khứ, mà còn là một hành trình khám phá những giá trị sống cao đẹp và vẻ đẹp tiềm ẩn của Sa Pa.
“Lặng lẽ Sa Pa”, một tác phẩm ra đời vào cuối những năm 1960, đã khắc họa một Sa Pa yên bình nhưng không hề tĩnh lặng. Đó là một Sa Pa với những con người miệt mài làm việc, cống hiến, âm thầm góp phần xây dựng đất nước.
Ở tuổi 82, ông Ngọ vẫn minh mẫn và tràn đầy nhiệt huyết khi nhắc về những năm tháng gắn bó với trạm khí tượng và những kỷ niệm về nhà văn Nguyễn Thành Long. Những câu chuyện của ông đã giúp chúng tôi hiểu rõ hơn về bối cảnh năm sáng tác Lặng lẽ Sa Pa và những nguồn cảm hứng đã tạo nên tác phẩm này.
Ông Ngọ kể rằng, năm sáng tác Lặng lẽ Sa Pa, ông làm việc tại Đài 5 Vật lí địa cầu Sa Pa. Ông có cơ hội gặp gỡ nhiều văn nghệ sĩ nổi tiếng, trong đó có nhà văn Nguyễn Thành Long. Những cuộc trò chuyện giữa ông và nhà văn đã khơi gợi trong nhà văn những cảm xúc sâu sắc về con người và công việc thầm lặng ở Sa Pa.
Ông Ngọ chia sẻ, nhà văn Nguyễn Thành Long đã rất ấn tượng với công việc đo đạc thời tiết, nghiên cứu địa chất của những người làm khí tượng như ông. Sự tận tâm, yêu nghề và tinh thần trách nhiệm của họ đã trở thành nguồn cảm hứng để nhà văn xây dựng nhân vật anh thanh niên trong truyện.
Ông Ngọ cũng kể về những khó khăn, vất vả khi làm việc tại Trạm Khí tượng trên đỉnh Yên Sơn, nơi được coi là nguyên mẫu của trạm khí tượng trong “Lặng lẽ Sa Pa”. Điều kiện sinh hoạt khắc nghiệt, thời tiết khắc nghiệt, nhưng ông và đồng nghiệp vẫn luôn cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Mặc dù “Lặng lẽ Sa Pa” đã được sáng tác cách đây hơn nửa thế kỷ, nhưng những giá trị mà tác phẩm mang lại vẫn còn nguyên vẹn. Câu chuyện về những con người thầm lặng cống hiến cho đất nước vẫn luôn là nguồn cảm hứng cho các thế hệ trẻ.
Chuyến đi tìm về nguyên mẫu nhân vật trong “Lặng lẽ Sa Pa” đã mang đến cho chúng tôi những trải nghiệm đáng nhớ. Chúng tôi không chỉ được gặp gỡ một con người thật, mà còn được khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn của Sa Pa và hiểu rõ hơn về bối cảnh năm sáng tác Lặng lẽ Sa Pa. Tác phẩm ấy, đến nay vẫn là niềm tự hào của văn học Việt Nam.
