“Nấm là gì?” có lẽ là một câu hỏi mà không phải ai cũng có thể trả lời chính xác. Chúng ta thường xuyên sử dụng nấm trong ẩm thực, nhưng ít ai thực sự hiểu rõ về thế giới đa dạng và phức tạp của chúng. Nấm không thuộc về thế giới thực vật hay động vật mà là một vương quốc riêng biệt.
Nấm là gì? Thuộc giới nào?
Nấm, với tên khoa học là Fungi, là một nhóm sinh vật nhân chuẩn dị dưỡng. Chúng có thành tế bào được cấu tạo từ Kitin, một chất cũng được tìm thấy trong bộ xương ngoài của côn trùng. Nấm hô hấp bằng cách hấp thụ oxy và thải ra CO2, tương tự như động vật và thực vật.
Theo thống kê, có hơn 70.000 loài nấm đã được phát hiện trên toàn thế giới, và con số này có thể còn lớn hơn nhiều. Nấm được chia thành hai loại chính dựa trên hình thức phát triển: nấm sợi đa bào (chiếm đa số) và nấm đơn bào.
Quá trình sinh sản của nấm cũng rất đa dạng, bao gồm sinh sản hữu tính (phát tán bào tử) và sinh sản vô tính (ở nấm chưa hình thành mũ).
Cấu tạo cơ bản của một cây nấm
Nấm thường có cấu tạo gồm 5 thành phần chính:
- Tơ nấm (Thể sợi): Đây là bộ phận phát triển đầu tiên, hấp thụ chất dinh dưỡng để hình thành nấm.
- Bao gốc: Không phải loài nấm nào cũng có, thường thấy ở các loại nấm tròn như nấm rơm.
- Thân nấm/ Cuống nấm: Nâng đỡ mũ nấm và giúp phát tán bào tử. Một số loài nấm không có thân.
- Mũ nấm: Phần phát triển cuối cùng, chứa các bào tử.
- Tia nấm/ Phiến nấm: Nằm dưới mũ nấm, phát tán bào tử để sinh sản.
Điều kiện để nấm phát triển tốt
Nguồn dinh dưỡng cần thiết
Nấm là sinh vật dị dưỡng, chúng hấp thụ dinh dưỡng từ các nguồn bên ngoài. Trong tự nhiên, nấm có thể lấy dinh dưỡng từ các thân cây mục, đất hoặc thậm chí ký sinh trên các sinh vật sống.
Trong nuôi trồng, nấm được cấy vào meo giống chứa mùn cưa và các chất dinh dưỡng cần thiết. Nguồn dinh dưỡng chính của nấm bao gồm:
- Carbon (chất đường): Glucose từ chất xơ hoặc tinh bột.
- Nitơ (chất đạm): Cám đậu, bắp, ure, phân chuồng hoặc DAP.
- Chất khoáng: Tro trấu, tro rơm.
Môi trường sinh trưởng lý tưởng cho nấm
Nấm thường phát triển tốt trong môi trường ánh sáng yếu, độ ẩm cao và nhiệt độ dưới 30 độ C. Độ ẩm là yếu tố quan trọng, vì nấm hút nước trực tiếp từ môi trường.
Tại sao nấm không phải là thực vật?
Câu trả lời cho câu hỏi “Nấm Là động Vật Hay Thực Vật?” là nấm không thuộc cả hai giới này. Dưới đây là những điểm khác biệt chính giữa nấm và thực vật:
- Nấm không có chất diệp lục và không quang hợp.
- Thành tế bào của nấm được cấu tạo từ Chitin, không phải Xenlulose như thực vật.
- Nấm dự trữ đường dưới dạng Glycogen, trong khi thực vật dự trữ tinh bột.
- Nấm hấp thụ protein, còn thực vật chủ yếu hấp thụ chất xơ.
- Nấm có thể phát triển trong môi trường thiếu ánh sáng, điều mà thực vật không thể.
- Nấm sử dụng sợi tơ nấm để lấy dinh dưỡng, thay vì rễ như thực vật.
- Nấm sinh sản bằng bào tử, khác với quá trình thụ phấn ở thực vật.
Tại sao nấm không phải là động vật?
Tương tự, nấm cũng không phải là động vật vì những lý do sau:
- Nấm không có khả năng di chuyển.
- Nấm không sinh sản bằng hình thức giao phối.
- Nấm không có khuôn mặt và các bộ phận như mắt, mũi, miệng.
- Nấm không có hệ thần kinh và não bộ.
Tuy nhiên, nấm có một đặc điểm giống với động vật và con người là khả năng hấp thụ Vitamin D khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Nấm thuộc giới Mycota
Nấm thuộc về giới riêng biệt là giới Nấm (Mycota), một trong năm giới sinh vật chính. Giới Nấm bao gồm hai chủng chính:
- Nấm lớn: Kích thước lớn, có thể nặng đến vài chục ký. Thường được nuôi trồng ở Châu Âu và Châu Mỹ.
- Nấm nhỏ: Kích thước nhỏ, thường dùng trong chế biến món ăn hàng ngày.
Các loại nấm phổ biến
Hiện nay, có hơn 70.000 loài nấm đã được ghi nhận. Chúng có thể được phân loại thành:
- Nấm ăn được: An toàn để ăn và giàu dinh dưỡng.
- Nấm dược liệu: Có công dụng chữa bệnh và nghiên cứu y học.
- Nấm không ăn được (Nấm độc): Chứa độc tố nguy hiểm.
- Nấm phát quang: Có khả năng phát sáng.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thế giới nấm và trả lời được câu hỏi “Nấm là động vật hay thực vật?”. Nấm là một vương quốc sinh vật độc đáo, có vai trò quan trọng trong tự nhiên và mang lại nhiều lợi ích cho con người.
