Năm 1963, cuộc đi săn bắt đầu khi anh trai tôi lôi tôi ra khỏi giường từ tờ mờ sáng. “Đi thôi, đi thôi!” Tôi vội vàng xỏ giày. Anh đã chạy ra đến cửa. Ngoài trời, sương mù còn giăng trên cỏ. Tôi tìm anh, nhưng không thấy cả chiếc xe ngoài ngõ. Rồi anh chạy về từ phía sau nhà. Tôi nhảy lên, chạy theo và đuổi kịp anh bên kia đường, trong sân nhà Mander. Anh nói: “Có những con vật ngủ ban ngày và đi ăn đêm. Nếu mình nhanh chân, mình sẽ bắt được chúng trước khi chúng chui xuống đất.”
Tôi tin anh. Tôi không biết anh làm sao biết được những điều này, nhưng anh biết thật. Anh chạy khắp sân nhà hàng xóm, bắt những con vật hoang dã bằng tay không, chủ yếu là thằn lằn, rùa và rắn. Anh quấn chúng trong áo rồi mang về nhốt trong lồng ở tầng hầm để nghiên cứu khoa học. Lúc đó anh bảy tuổi, còn tôi sáu.
Tôi chạy theo sau anh. Mỗi khi lạc mất anh trong sương mù, tôi lại tìm dấu chân anh để lại trên cỏ đẫm sương. Rồi tôi đuổi kịp anh. Anh đang quỳ gối, bò qua bụi cây bách xù trước nhà Gooch. Anh nói: “Có một con rắn ở trong đó. Tao thấy nó chui vào rồi.” Anh bò quanh, bẻ cành, thì tôi nghe thấy tiếng cửa trước mở.
Bà hàng xóm, Daisy Gooch, xuất hiện trong bộ áo choàng tắm. Trông bà cao đến ba mét và già đến chín trăm tuổi, bà hỏi: “Các cháu đang làm gì ở đây thế?” Tôi đáp: “Có con rắn trong bụi cây nhà bà.” Bà nói: “Làm gì có rắn nào ở đây. Các cháu đi khỏi đây ngay!” Rồi bà vung chổi về phía chúng tôi.
Chúng tôi ba chân bốn cẳng chạy. Không cần phải chạy xa lắm. Bà chẳng đuổi theo làm gì. Nhưng chúng tôi cứ chạy thôi. Chúng tôi nhảy qua hàng rào nhà Finn Gerholdt. Và giờ thì chúng tôi đang ở trên sân golf, hướng về phía khe núi. Anh tôi nói: “Tao nghĩ ra cách chạy mà không mệt rồi. Quan trọng là cách thở. Hôm qua tao chạy đến khe núi, xuống sông rồi quay lại, mà không hề hụt hơi. Tao nghĩ tao có thể chạy bao xa tùy thích.” “Như mấy người da đỏ ấy,” tôi nói. “Ừ, như mấy người da đỏ.” Chúng tôi có mọi thứ cần thiết. Vùng hoang dã đang mở ra trước mắt chúng tôi.
Năm 1982, anh trai tôi là sinh viên cao học khoa sinh học tại Đại học Utah. Anh làm việc trong phòng thí nghiệm của Tiến sĩ Dennis Bramble ở tầng hầm của tòa nhà. Anh nhờ tôi giúp anh thực hiện một thí nghiệm. Anh cho tôi xem bên trong tủ đông của phòng thí nghiệm, đầy xác động vật, hoặc là do anh nhặt được trên đường, hoặc là do anh tự tay giết để phục vụ khoa học. Anh đang học để trở thành một nhà hình thái học động vật có xương sống.
Để thực hiện thí nghiệm, chúng tôi đi bộ đến sân vận động bóng đá, lúc đó vắng tanh, chỉ có hai chúng tôi. Anh gắn một chiếc cốc xốp lên miệng tôi. Bên trong cốc có một chiếc micro không dây. Anh buộc một chiếc micro khác vào mắt cá chân phải của tôi. Rồi anh nói: “OK, chạy quanh đường chạy đi. Chạy một dặm.” Tôi chạy bốn vòng, và không dễ chút nào. Tôi bị mất dáng vì hút thuốc quá nhiều. Tôi nói với anh: “Xin lỗi.” Anh đáp: “Không sao. Vì thế tao mới nhờ mày. Chúng ta cần dữ liệu từ những người chạy tệ.”
Tôi hỏi anh đang làm gì. Anh nói: “Dennis và tao đang nghiên cứu cách động vật thở khi chạy. Khi tứ chi phi nước đại – những con vật như ngựa, chó và mèo – chúng phải hít vào mỗi khi duỗi dài sải chân và thở ra khi chân sau tiến lên. Đó là do cách cơ hoành của chúng nối với xương sống. Nhưng ở người, cơ hoành của chúng ta không có mối liên hệ đó. Và chúng ta có thể hít thở theo bất kỳ kiểu nào chúng ta muốn hoặc cần.”
“Vậy tại sao điều đó lại quan trọng hay thú vị?” Tôi hỏi. Anh nói: “Con người là những vận động viên chạy bền rất giỏi. Tao biết tao có thể chạy nhanh hơn một con chó. Và tao nghĩ tao có lẽ có thể chạy nhanh hơn cả một con ngựa vào một ngày nóng nực. Vậy nên vì lý do nào đó, chúng ta đã tiến hóa theo cách này. Và có lẽ cách chúng ta thở có liên quan đến điều đó. Tại sao chúng ta có thể chạy xa hơn hầu hết các loài động vật khác?”
“Vậy, mày giải thích điều đó như thế nào?” Tôi hỏi. Anh nói: “Tao nghĩ dáng đi bằng hai chân có thể là một sự thích nghi cho việc chạy bền, và có lẽ tổ tiên xa xưa nhất của chúng ta có thể chạy đuổi theo những con thú lớn mà không cần dùng đến vũ khí nào cả. Tao tìm thấy những ghi chép dân tộc học về những người nguyên thủy có thể làm được điều đó. Người Tarahumara ở Mexico có thể chạy đuổi theo hươu. Thổ dân ở Úc có thể chạy đuổi theo kangaroo. Người Goshute và Navajo ở miền Tây này được cho là có thể chạy đuổi theo linh dương sừng nhánh.”
“Tao đã thử nó vào mùa hè năm ngoái với vài con linh dương ở Wyoming, chỉ khoảng một giờ thôi. Và về cơ bản thì chúng đã bỏ rơi tao. Nhưng tao muốn thử lại. Tao có thể cần một chút giúp đỡ, nếu mày muốn làm.” Tôi nói: “Mày muốn thử chạy đuổi theo một con linh dương?” Anh nói: “Tao không biết liệu chúng ta có thể làm được không, nhưng tao nghĩ chúng ta nên thử.”
Năm 1984, vào mùa hè, anh trai tôi và tôi đến Wyoming để thử chạy đuổi theo một con linh dương. Ý tưởng không phải là chạy nhanh hơn con linh dương – chỉ có báo gê-pa mới có thể chạy nhanh hơn linh dương sừng nhánh – mà là chạy lâu hơn và xa hơn trong cái nóng của ban ngày. Anh trai tôi nghĩ sẽ mất khoảng hai giờ, và sau đó con linh dương sẽ quá nóng và gục ngã. Chúng tôi lái xe ra khỏi đường cao tốc và đi xuống một con đường đất vài dặm. Đó là một vùng sa mạc cao nguyên rộng lớn và thoáng đãng với cây ngải đắng, khô cằn như xương, núi non ở mọi hướng. Và có rất nhiều linh dương ở khắp mọi nơi, theo cặp, theo cụm, theo gia đình, hoặc một mình.
Chúng tôi dừng xe và bắt đầu chạy đuổi theo ba con, một con đực và hai con cái. Chúng chạy rất nhanh nhưng chỉ trong một khoảng cách ngắn, rồi dừng lại và nhìn chằm chằm vào chúng tôi cho đến khi chúng tôi đuổi kịp. Rồi chúng lại bỏ chạy. Đôi khi, chúng chạy một phần tư dặm, đôi khi nửa dặm. Anh trai tôi là một vận động viên chạy giỏi hơn tôi rất nhiều. Tôi bị bỏ lại rất xa, phải để ý đến cây ngải đắng, rắn đuôi chuông và xương rồng, đã thấy mệt mỏi, nhưng vẫn bật cười. Thật là vui, vui hơn nhiều so với việc chạy trên đường phố hoặc thậm chí trên núi. Tôi giữ anh trai trong tầm mắt, và mặc dù đôi khi tôi mất dấu những con linh dương, tôi có thể biết chúng đang chạy theo một vòng cung rộng, theo chiều kim đồng hồ. Và vì vậy, tôi cố gắng cắt đường chúng. Và nó hiệu quả. Tôi bắt kịp chúng, thậm chí còn vượt trước cả anh trai tôi. Và chúng đứng đó và để tôi đến gần chúng trong vòng 50 thước.
Linh dương có đôi mắt to màu đen, to như mắt ngựa. Và chúng nhìn tôi như thể chúng biết chính xác những gì tôi đang đề xuất, và chúng không hề lo lắng chút nào. Chúng nhìn tôi, và tôi nhìn lại, và điều này diễn ra trong khoảng một vài phút. Tôi không biết. Tôi không thể nói, bởi vì một điều gì đó đã xảy ra. Nó giống như bị thôi miên hoặc bị người ngoài hành tinh bắt cóc đưa đến một hành tinh khác, nơi họ làm những điều gì đó với tôi mà tôi không thể nhớ được trước khi họ đưa tôi trở lại đúng vị trí cũ, và chỉ có vài giây trôi qua.
Rồi đột nhiên, những con linh dương giật mình và bay đi. Tôi quay lại và thấy anh trai tôi đang đến, mặt đỏ bừng và ướt đẫm mồ hôi. Chúng tôi đuổi theo chúng qua một ngọn đồi nhỏ khác. Và ở phía bên kia, giờ đã có tám con. Vì vậy, chúng tôi theo dõi tám con này một đoạn đường. Rồi chúng chia thành ba nhóm, tất cả đều đi theo các hướng khác nhau. Chúng tôi không thể biết nhóm nào có dù chỉ một trong số những con linh dương mà chúng tôi đã bắt đầu đuổi theo. Tất cả chúng đều trông rất giống nhau, đặc biệt là từ xa. Nhưng chúng tôi chọn hai con cái, và theo dõi chúng. Và chúng chạy qua một ngọn đồi nhỏ khác. Và ở phía bên kia, đột nhiên, có 20 con, chạy thành một đàn.
Theo dõi đàn này giống như theo dõi một đàn cá. Chúng hòa trộn, luân chuyển và thay đổi vị trí. Không có cá thể nào, mà là một khối di chuyển trên sa mạc như một vũng thủy ngân trên bàn kính. Chúng lại tách ra, vỡ thành năm mảnh, và thật quá khó hiểu. Chúng tôi không thể biết liệu chúng tôi đang đuổi theo những con vật đã chạy được hai phút hay 20 phút hay hai giờ.
Tôi bắt kịp anh trai tôi. Anh nói: “Mày có thấy chúng chạy không? Chúng lao đi vun vút, rồi biến mất.” Tôi hỏi anh làm thế nào chúng ta có thể vượt qua được việc chúng tụ tập và tách ra như vậy. Anh nói: “Tao không biết. Tao đã nghĩ về nó. Và tao không biết.”
“Vậy mày nghĩ chúng ta nên làm gì?” Tôi hỏi anh. Anh nói: “Tao nghĩ chúng ta nên thử lại. Đi tìm vài con nữa đi.” Và thế là chúng tôi làm. Chúng tôi đuổi theo chúng liên tục trong hai ngày. Nhưng về cơ bản, chúng cứ bỏ rơi chúng tôi mỗi lần.
Anh trai tôi đã đi học tiến sĩ tại một trường đại học lớn ở miền Đông. Khuôn viên trường bằng phẳng và bao quanh bởi cây cối. Anh không còn nghĩ đến việc đuổi theo linh dương nữa. Bây giờ anh nghiên cứu thằn lằn. Tôi ở lại Salt Lake, nhịp sống của tôi thay đổi theo đèn giao thông, đèn xi nhan nhấp nháy, những tờ séc bị trả lại. Tôi không có mong muốn tham gia vào nền kinh tế thị trường hay tiến trình dân chủ. Tôi không có mục tiêu hay tham vọng nào khác ngoài việc một ngày nào đó quay trở lại sa mạc với anh trai tôi và thử lại việc chạy đuổi theo một con linh dương.
Tôi có một kế hoạch, và tôi đang cố gắng thực hiện nó. Nhưng nó rất khó. Thật khó để thực hiện kế hoạch này. Tôi đang cố gắng lấy lại vóc dáng. Và tôi đang cố gắng sống như một người nguyên thủy. Đôi khi, tôi cảm thấy mình không thành công ở cả hai việc. Tôi đã đọc rất nhiều về các nền văn hóa nguyên thủy. Tôi sử dụng thuật ngữ “nguyên thủy” theo nghĩa là ban đầu hoặc sơ khai. Trong khoảng 99% lịch sử loài người, vài triệu năm, con người là những thợ săn. Họ không thức dậy và đi làm mỗi sáng. Điều đó bắt đầu với nền văn minh. Và nền văn minh chỉ là một nhịp tim của thời gian gần đây, tối đa là 10.000 năm. Và kệ xác nó đi.
Tôi muốn thức dậy trần truồng và một mình trên sa mạc. Tôi muốn ăn cát và uống nước tiểu, ngất xỉu vì cháy nắng và bị nhện cắn. Nhưng tôi biết nó sẽ không hiệu quả, và tôi cũng biết nó sẽ không xảy ra, hoặc vì tôi là một kẻ hèn nhát, hoặc vì tôi không thể, hoặc đơn giản là nó không thể xảy ra với bất kỳ ai. Ngay cả khi tôi thức dậy trần truồng và một mình trong vùng hoang dã, tôi vẫn sẽ thức dậy suy nghĩ và hiểu bản thân và thế giới xung quanh mình bằng tiếng Anh hiện đại. Và tôi không thể thoát khỏi điều đó. Vì vậy, tôi mắc kẹt với việc chọn không tham gia, sống tách biệt theo bất kỳ cách nào tôi có thể nghĩ ra. Vợ tôi từng thích điều đó. Tôi nghĩ có lẽ đó là lý do tại sao cô ấy muốn cưới tôi. Nhưng bây giờ chúng tôi đã có con, và cô ấy đã thay đổi ý định.
Tôi cố gắng lấy lại vóc dáng bằng cách chạy trên núi và trượt tuyết băng đồng. Tôi hút cần sa và ăn LSD, đi ra ngoài và cố gắng đi xa hơn nữa. Và tốt nhất, cuối cùng tôi bị lạc và vô cùng khiêm tốn, và suýt chết khi cố gắng quay trở lại. Đây là quá trình luyện tập của tôi. Đôi khi, không phải là không thường xuyên, khi tôi ở ngoài đó, tôi cảm thấy như mình đã đưa ra lựa chọn đúng đắn, và tôi đang học được rất nhiều và trở nên mạnh mẽ hơn. Nhưng hầu hết thời gian, tôi không ở ngoài đó. Hầu hết thời gian, tôi ở dưới thành phố làm việc quần quật và cảm thấy chán nản.
Có lẽ thành công lớn nhất của tôi cho đến nay là nhận ra rằng tôi có thể bị lạc và suýt chết mà không cần rời khỏi nhà. Và rằng bài kiểm tra sức bền tốt nhất chỉ là kiên trì, hay đúng hơn là khăng khăng tin rằng có thể chạy đuổi theo một con linh dương. Và rằng nó phải được thực hiện, và tôi là người phải làm điều đó.
Năm 1992, tôi đã đọc mọi thứ tôi có thể tìm thấy trong thư viện trường đại học về linh dương, mà thực sự không có nhiều. Chúng vẫn là những loài động vật có phần bí ẩn và chưa được biết đến, ngay cả đối với các nhà khoa học nghiên cứu chúng. Theo Stan Lindstedt, một nhà sinh học sống ở Flagstaff, Arizona, linh dương sừng nhánh là những vận động viên sức bền giỏi nhất trên thế giới.
Chúng chuyển hóa oxy với tốc độ cao gấp ba lần rưỡi so với ngay cả những vận động viên chạy giỏi nhất của con người. Chúng có lượng máu gấp đôi, và tim và phổi của chúng lớn gấp ba lần so với một loài động vật có vú có trọng lượng tương đương. Chúng có thể chạy quãng đường tương đương với một cuộc chạy marathon trong 40 phút, và có thể dễ dàng duy trì tốc độ 40 dặm một giờ trong hơn 60 phút. Chúng không có chút mỡ thừa nào trên cơ thể.
Vào năm 1850, có 60 triệu con linh dương ở Bắc Mỹ, nhưng chúng gần như bị xóa sổ cùng với bò rừng. Ngày nay còn lại khoảng một triệu con. Chúng được cho là có thị lực gấp 10 lần, có nghĩa là, vào một đêm quang đãng, chúng có thể nhìn thấy các vành đai của Sao Thổ. Chúng ăn chủ yếu là cây ngải đắng, nhưng cũng ăn cây thỏ, cây xô thơm muối, cây đông trùng hạ thảo, cây bốn cánh [? cây muối, ?] và cây cỏ lửa, cây bách mùa hè. Tôi đang cố gắng tìm hiểu xem những loài cây này trông như thế nào.
Năm 1993, tôi tìm thấy một cuốn dân tộc chí cũ có niên đại năm 1935 về người Tarahumara, một trong những bộ tộc mà anh trai tôi nói có thể chạy đuổi theo những con thú lớn. Và anh ấy đã đúng. Có vẻ như ít nhất thì họ đã từng làm như vậy. Đây là một đoạn trích từ cuốn sách. “Người Tarahumara giữ cho con hươu liên tục di chuyển. Anh ta chỉ thỉnh thoảng nhìn thoáng qua con mồi của mình, nhưng vẫn theo dõi nó một cách chắc chắn thông qua khả năng đọc dấu vết khôn ngoan của mình. Người da đỏ đuổi theo con hươu cho đến khi con vật ngã gục vì kiệt sức, thường với móng guốc hoàn toàn bị mòn. Sau đó, nó bị người đàn ông bóp cổ hoặc bị chó giết.”
Nhưng tất nhiên, điều này được viết bởi một vài nhà nhân chủng học, những người không thực sự đi săn cùng với người da đỏ. Vì vậy, báo cáo của họ về cơ bản chỉ là lời đồn. Không có cách nào để biết liệu nó có thực sự đúng hay không. Tuy nhiên, dường như không có nghi ngờ gì về việc người Tarahumara phát cuồng vì chạy.
Một cuốn dân tộc chí khác mà tôi tìm thấy mô tả những cuộc đua mà họ tổ chức, nơi một nhóm đàn ông từ một ngôi làng ăn cây xương rồng peyote và bôi mỡ trắng lên mình, chạy như một đội, ném một quả bóng da có kích thước bằng một chiếc Hacky Sack xuống một con đường mòn bằng ngón chân của họ. Họ chạy trong ba ngày, gần 300 dặm. Và đội chiến thắng được ngủ với tất cả những người phụ nữ độc thân trong làng. Đây là cách tôi muốn sống.
Năm 1991, anh trai tôi đã trải qua năm năm ở Ann Arbor, Michigan, cố gắng lấy bằng tiến sĩ. Và có vẻ như tất cả mọi thứ đang giết chết anh ấy. Anh ấy đã phát triển một bệnh tim gọi là rung thất, có nghĩa là các buồng trên và dưới tim đập không đồng bộ với nhau, và máu của anh ấy không lưu thông.
Nó chỉ xảy ra trong một thời gian ngắn. Và nó chỉ xảy ra khi anh ấy thực sự mệt mỏi hoặc cực kỳ căng thẳng và lo lắng, như khi anh ấy chạy quá xa hoặc ngay trước khi anh ấy phải bảo vệ luận án của mình. Anh ấy đột nhiên cảm thấy choáng váng và phải ngồi xuống. Đôi khi anh ấy ngất xỉu.
Tôi đã viết một lá thư cho người hướng dẫn của anh ấy, và tôi đã đến Ann Arbor để đích thân giao nó. “Kính gửi Tiến sĩ Renzer, tôi cho rằng ông biết về tình trạng tim của anh trai tôi và có lẽ thậm chí tin rằng ông hiểu rõ về bệnh lý liên quan. Để tôi nói rõ. Nếu anh trai tôi chết khi đang dưới sự giám sát của ông, thì ông có thể hôn vào cái mông ngọt ngào của mình đi.”
Tôi lái xe vào thị trấn muộn vào đêm Chủ nhật, và các cánh cửa dẫn vào tòa nhà sinh học đã bị khóa. Tôi đã đến đây một vài lần trước đây, và tôi có chút nhớ vị trí phòng thí nghiệm của anh trai tôi. Vì vậy, tôi đoán và ném một hòn đá vào cửa sổ, và đó là phòng của anh ấy, và anh ấy ở đó.
Trong phòng thí nghiệm của anh ấy, trên một chiếc bàn, có một con kỳ đà dài ba thước nằm im lìm ngoại trừ việc thỉnh thoảng chớp mắt. Hai sợi dây nhỏ xíu lủng lẳng ra khỏi lồng ngực của nó. Anh ấy đã gây mê nó và cấy điện cực vào các cơ gian sườn của nó, các cơ dọc theo lồng ngực.
Anh ấy đặt con thằn lằn vào hộp của nó và đưa tôi xuống tầng hầm, nơi anh ấy đã xây dựng một đường băng dài bằng ván ép và gỗ hai nhân bốn. Anh ấy có một con thằn lằn khác ở dưới đó, và anh ấy lấy nó ra khỏi lồng và ôm nó và đặt nó lên vai mình. Và nó nhảy từ đó qua ba thước không khí và đáp xuống tường và dính vào khối xỉ giống như Người Nhện. Anh ấy giật nó ra khỏi tường và đặt nó ở một đầu của đường băng. “Hãy xem xương sống của nó di chuyển như thế nào khi nó chạy,” anh ấy nói. Rồi anh ấy chạm vào đuôi của nó, và nó lao xuống đường đua. Xương sống của nó uốn lượn như một sợi dây đàn guitar bị giật.
Anh trai tôi nói: “Tao nghĩ rằng thằn lằn có lẽ không thể thở khi chúng chạy, rằng cách chúng uốn cong như vậy sẽ khiến điều đó là không thể.” “Và chúng có làm thế không?” Tôi hỏi. “Không. Có vẻ như chúng không thể vừa chạy vừa thở cùng một lúc.” “Vậy tại sao mày lại mất nhiều thời gian như vậy?” Tôi nói. “Tại sao mày lại làm việc này trong năm năm?” Anh ấy nói rằng anh ấy đã làm phật lòng một số người, một số người nghiên cứu về khủng long, và anh ấy đã phải quay lại và thực hiện tất cả các thí nghiệm của mình lại từ đầu. Tôi hỏi anh ấy tại sao những người nghiên cứu về khủng long lại tức giận. Và anh ấy nói với tôi, nhưng tôi không hiểu một lời nào.
Tôi nói với anh ấy rằng tôi sẽ đến Mexico để chạy đuổi theo một con hươu với người Tarahumara. Tôi nói với anh ấy rằng nó có thể giống như khoa học để thực sự ghi lại cách họ làm điều đó, rằng đó sẽ là bản ghi đầu tiên và duy nhất, một trải nghiệm trực tiếp, v.v. Nhưng anh ấy nói rằng anh ấy không thể đi được, anh ấy không thể rời bỏ công việc của mình. Anh ấy thậm chí dường như không quan tâm. Và tôi lái xe ra khỏi thị trấn mà không giao lá thư và nghĩ rằng, bây giờ chỉ còn lại mình tôi. Bây giờ, tôi đơn độc trong việc này.
Tôi luôn sẵn sàng lên đường. Tôi gần như đã thuộc lòng bản đồ. Tôi có một cuốn từ điển Anh-Tarahumara mà tôi liên tục mượn từ thư viện trường đại học. Tôi đã sẵn sàng nếu tôi có thể kiếm được tiền, và nếu tôi có thể có thời gian. Nhưng tôi không bao giờ làm được. Và nó không bao giờ xảy ra. Và bây giờ, đột nhiên, người Tarahumara đã đến Salt Lake và đang ở nhà tôi. Có bốn người trong số họ, những người đàn ông từ 25 đến 35 tuổi. Và họ ở đây để chạy trong một cuộc đua 100 dặm xuyên qua dãy núi Wasatch.
Tôi đang trong quá trình phá tan tành ngôi nhà như mọi khi. Và không có điện, vì tôi đang làm lại hệ thống kết nối. Chúng tôi thậm chí không có dây từ cột điện. Nhưng tôi nghĩ đây là một điều tốt, một điều gì đó sẽ khiến người Tarahumara cảm thấy như ở nhà. Họ không có điện. Họ thậm chí không có nhà vệ sinh ngoài trời. Người quản lý của họ là một hướng dẫn viên du lịch vùng hẻo lánh từ Tucson, Arizona. Anh ấy nói với tôi rằng anh ấy đã đưa họ đến đây để gây quỹ và thu hút sự chú ý của giới truyền thông cho gia đình của họ ở quê nhà, những người đang chết đói.
Người Tarahumara mặc trang phục truyền thống của họ gồm áo sơ mi trắng dài, thắt lưng ở eo và một đôi xăng đan cắt từ lốp xe tải. Họ có vẻ đủ khỏe mạnh, nhưng tôi không thể thực sự biết được. Họ im lặng. Họ chủ yếu nhìn xuống đất. Và họ di chuyển xung quanh nhà tôi như một đơn vị, ngay cả khi đi vệ sinh. Họ trông sợ hãi hơn là suy dinh dưỡng.
Chúng tôi ăn tối bên ngoài, nơi họ có vẻ thoải mái hơn. Sau đó, tôi hỏi họ qua một người bạn nói tiếng Tây Ban Nha rằng họ đã bao giờ chạy đuổi theo một con hươu chưa. Họ nói không. Những con hươu đã biến mất, và họ không biết tại sao, nhưng chúng đã biến mất. Tôi hỏi họ có biết những người Tarahumara lớn tuổi khác đã từng làm điều đó không. Và họ nói có, họ biết nó đã được thực hiện. Họ đã nghe những câu chuyện, và kỹ thuật là đuổi theo chúng trong hai hoặc ba ngày, thay phiên nhau và đổi ca, thậm chí ngủ và lần theo dấu vết chúng để bắt đầu lại vào buổi sáng. Cuối cùng, con hươu sẽ dừng lại và để họ đặt một sợi dây thừng quanh cổ nó. Rồi họ sẽ giết nó.
Hai ngày sau, ba trong số bốn người Tarahumara đã về đích đầu tiên, thứ hai và thứ tư trong cuộc đua, tất cả đều chạy 100 dặm, lên và xuống qua những ngọn núi, trong vòng chưa đầy 21 giờ.
Khi tôi lái xe qua sa mạc, tôi tìm những con linh dương đứng bên đường cao tốc. Một lần, trên đường I-80 ở Wyoming, tôi đã thấy ba con trong số chúng chạy nhanh hơn một đoàn tàu chở hàng. Ở tây bắc Nevada, có ít nhất 50 con, một đàn rất lớn, chạy song song với xe của tôi. Chúng bay ra phía trước và băng qua đường như một dòng sông đang đi với tốc độ 60 dặm một giờ. Một lần nữa ở Wyoming, vào ban đêm, tôi đã thấy thứ trông giống như một cụm quả nho phát quang dọc theo con đường, và sau đó nhận ra đó là mắt linh dương, một nhóm trong số chúng, đang đi chơi và xem giao thông như một rạp chiếu phim ngoài trời. Và sau đó, ở Sa mạc Great Salt Lake, tôi đã thấy một con đực đơn độc đứng bất động và nhìn chằm chằm trong khi bốn máy bay chiến đấu F16 bay thấp trên đầu nó trên đường đến bãi tập ném bom.
Tôi đã quan sát con đực đơn độc đó trong vài năm nay. Nó là một phần của một đàn nhỏ gồm có lẽ 12 đến 16 con mà tôi luôn có thể tìm thấy ở một nơi gọi là Thung lũng Puddle, một vùng đất không người chỉ ở phía tây Great Salt Lake, ngay phía đông Bonneville Salt Flats, ngay phía nam bãi tập ném bom của Căn cứ Không quân Hill và ngay phía bắc Bãi thử nghiệm Dugway, nơi quân đội thử nghiệm vũ khí sinh học và hóa học. Có một con đường trải nhựa chạy lên thung lũng, và những con linh dương gần như luôn đứng dọc theo con đường, nếu không muốn nói là ngay trên mặt đường nhựa. Chúng sẽ chậm rãi bước đi nếu tôi dừng lại và ra khỏi xe, nhưng nếu không thì chúng chỉ đứng đó và nhìn tôi, chỉ cách đó 30 thước.
Tôi đã nghĩ rằng đàn này sẽ dễ đuổi theo hơn nhiều vì có rất ít con trong số chúng. Và rằng tôi đã quan sát con đực đơn độc đủ lâu để tôi nghĩ rằng tôi có thể nhận ra nó từ xa, trong trường hợp nó cố gắng tụ tập và tách ra như những con trước đây. Sừng của nó có hình trái tim hơn những con khác. Và nó có một đường màu nâu trên ngực uốn cong như một dấu chấm hỏi. Tôi gọi nó là con đực đơn độc, bởi vì tôi chỉ thấy nó một lần với những con khác. Và đó là vào mùa thu khi nó đang giao phối với hai con cái, đi từ con này sang con khác với một dương vật cương cứng, đá tung bụi đất, đi tiểu và [TIẾNG BÍP] và đánh dấu cây bằng tuyến mùi hương trên má.
Một lần, vào đầu mùa xuân, tôi đã nhìn thấy nó qua ống nhòm từ khoảng nửa dặm. Nó đang nhìn thẳng lại tôi, vì vậy tôi quỳ xuống một chút để đầu tôi thấp hơn đường ngắm của nó. Tôi đợi khoảng 10 phút rồi từ từ đứng dậy và nhìn trộm. Và nó đang đứng đó nhìn tôi, nhưng gần hơn nhiều, có lẽ chỉ cách một phần tư dặm. Vì vậy, tôi ngồi xuống và đợi thêm một chút. Và nó đến gần trong vòng 100 thước. Vì vậy, tôi nằm xuống và đợi. Và tôi có thể nghe thấy nó trong bụi cây ngải đắng sủa tôi như một tiếng ho sắc nhọn. [ÂM THANH HO SẮC NHỌN] Nó đến rất gần, cách chưa đầy 30 thước, và tôi đứng dậy. Và nó không bỏ chạy. Nó chỉ đứng đó và sủa tôi, cào đất bằng chân trước, sau đó chậm rãi đi lang thang.
Có hai lý thuyết thống trị về sự tiến hóa của loài người, và không lý thuyết nào liên quan đến việc chạy. Cả hai lý thuyết về cơ bản đều nói rằng con người đứng thẳng để có thể sử dụng tay để nhặt đồ lên, hoặc là công cụ, vũ khí, thức ăn hoặc trẻ sơ sinh. Có lẽ có một số sự thật trong ý tưởng đó, nhưng tôi không thể tin rằng đó là toàn bộ câu chuyện. Tôi không thể tin rằng việc chạy không phải là một phần của nó. Có một điều, công cụ không xuất hiện trong hồ sơ khảo cổ cho đến 2 triệu năm sau khi loài hominid lần đầu tiên đi thẳng. Nếu anh trai tôi đúng, và nếu một trong những lý do khiến loài hominid đứng thẳng – một trong những lý do khiến con người tách khỏi loài vượn và trở thành người – là vì đứng thẳng giúp chúng có sức bền hơn khi chạy để đuổi theo con mồi, thì điều này dường như đúng với tôi ở một mức độ cơ bản khó giải thích. Khi anh trai tôi và tôi ra ngoài đuổi theo linh dương, nó cảm thấy khác biệt và cơ bản hơn bất cứ điều gì tôi từng làm. Tôi cảm thấy kết nối và toàn vẹn, như thể tôi không có gì, và không có gì là tất cả những gì tôi cần.
Sau hai năm trao đổi giấy tờ qua lại với IRS, tôi đã thành lập một tập đoàn phi lợi nhuận để gây quỹ cho một chuyến đi đến thăm người da đỏ Seri ở Mexico. Người Seri sống trên và gần Đảo Tiburon ở Biển Cortez, ngay bên trong bán đảo Baja. Và giống như người Tarahumara, họ được cho là có thể chạy đuổi theo hươu. Nhưng người Seri được cho là thậm chí còn hoang dã hơn, kín đáo hơn và ít bị ảnh hưởng bởi nền văn minh hơn. Tôi đã viết một đề xuất cho cuộc thám hiểm và gửi nó cho rất nhiều tổ chức và cơ quan chính phủ. Và không một ai trả lời.
Nhưng bây giờ, công ty American Express, một cách bất ngờ, đã cấp cho tôi một thẻ vàng doanh nghiệp không có giới hạn tín dụng rõ ràng, vì vậy chúng tôi đang rời đi. Trong hai tháng nữa, ai đó từ công ty American Express sẽ gọi điện và hỏi về việc thanh toán đầy đủ. Nhưng hai tháng là một khoảng thời gian dài, một khoảng thời gian khó tưởng tượng khi bạn đang lái xe về phía nam vào sa mạc Sonoran.
Tôi muốn anh trai tôi đi cùng. Nhưng anh ấy vừa được Đại học Utah thuê làm giáo sư trong khoa sinh học. Anh ấy đến thị trấn với năm con chó, 15 con cá tầm, bốn con cá sấu dài năm thước và hai con kỳ nhông. Và anh ấy đang bận rộn thiết lập phòng thí nghiệm của mình và chuẩn bị các bài giảng. Vì vậy, tôi đã nhờ bạn tôi, Creighton King, đến thay anh ấy.
Creighton là vận động viên chạy giỏi nhất mà tôi biết. Anh ấy 43 tuổi, có lẽ đã qua thời kỳ đỉnh cao của mình. Nhưng một hoặc hai thập kỷ trước, anh ấy là một kỳ quan thực sự về khả năng hiếu khí và sức bền, chạy và trượt tuyết, phá vỡ tất cả các khái niệm trước đây về thời gian và không gian ở Dãy núi Rocky. Ví dụ, anh ấy đã từng chạy đi chạy lại qua Grand Canyon, từ South Rim, xuống sông, và lên North Rim và trở lại – một quãng đường 42 dặm với độ cao hơn 22.000 feet – trong bảy tiếng rưỡi. Tôi luôn nghĩ rằng nếu ai đó có thể bắt được một con linh dương, thì đó sẽ là Creighton. Chúng tôi cũng mang theo hai cậu con trai, vì chúng đang được nghỉ hè và đủ lớn rồi, chín và 11 tuổi, để đi cùng trong cuộc phiêu lưu.
Đó là một chuyến lái xe dài xuống đó, 1.000 dặm. Trời nóng ở Phoenix, ở Tucson, còn nóng hơn nữa khi chúng tôi vượt qua biên giới vào Mexico. Và lái xe qua Hermosillo và về phía tây ra biển, đó đơn giản là nơi nóng nhất mà tôi có thể tưởng tượng, ít nhất là 110 độ, nếu không phải là 120 độ. Tôi cứ nghĩ rằng lốp xe hoặc bộ tản nhiệt của tôi sẽ nổ tung, rằng chiếc xe của tôi – đã đi được hơn 250.000 dặm – sẽ không thể đi được nữa. Và chúng tôi sẽ bị mắc kẹt giữa sa mạc.
Tôi cứ nghĩ rằng mình đã phạm một sai lầm lớn, rằng mình đã dành 12 năm để bị ám ảnh bởi một ý tưởng ngớ ngẩn, và rằng mình đã đẩy nó đến mức vô lý. Và bây giờ, tất cả chúng tôi sẽ phải trả giá cho nó, rất nhiều.
Nhưng Creighton dường như không lo lắng chút nào. Và bọn trẻ thì không hề hay biết gì về mọi thứ ngoài cái nóng và sa mạc kỳ lạ, đầy nắng và đầy xương rồng saguaro và [? sajaso ?] nơi những con ó biển làm tổ lớn. Tất cả chúng đều đang có một khoảng thời gian vui vẻ. Và tôi cố gắng thư giãn và để mọi thứ diễn ra mà không phát điên. [TIẾNG CHÓ SỦA]
Có một ngôi làng đánh cá nhỏ tên là Punta Chueca trên bờ biển Biển Cortez với khoảng 200 người, tất cả đều là người Seri. Họ sống trong những ngôi nhà bằng khối xỉ được sơn màu trắng và xanh da trời, với cửa ra vào và cửa sổ hoặc mở hoặc hoàn toàn không có và các khu vườn được ngăn cách bằng hàng rào làm từ cành cây, que và lưới đánh cá cũ.
Chúng tôi lái xe chậm rãi qua những ngôi nhà và dừng lại ở bãi biển. Năm hoặc sáu người phụ nữ đến vây quanh chúng tôi và bắt đầu nói chuyện với chúng tôi bằng tiếng Seri, cố gắng bán cho chúng tôi một số dây chuyền làm từ những vỏ sò nhỏ, đầy màu sắc tươi sáng và những tác phẩm điêu khắc bằng gỗ sắt màu đỏ sẫm tuyệt đẹp hình cá heo, rùa biển và kỳ nhông. Chúng tôi mua một vài thứ. Nhưng rõ ràng là họ muốn chúng tôi mua tất cả. Chúng tôi nói với họ, sau, có lẽ sau, rằng chúng tôi không có nhiều tiền. Nhưng họ kiên quyết, đặt đồ vào tay chúng tôi, chọc vào sườn chúng tôi, làm rõ rằng chúng tôi không có giá trị hay giá trị gì đối với họ ngoài tiền bạc của chúng tôi.
Sau những gì dường như là một thời gian khá dài, chúng tôi đã được một người đàn ông giải cứu khỏi những người phụ nữ, anh ta đến và giới thiệu mình là Ernesto Molina, một ngư dân và một hướng dẫn viên du lịch. Anh ấy 50 tuổi và nói tiếng Tây Ban Nha rất tốt. Anh ấy rất điềm tĩnh và nói năng nhỏ nhẹ, một sự thay đổi tốt so với những người phụ nữ. Anh ấy nói rằng anh ấy đã học đại học ở Prescott, Arizona. Và chúng tôi cố gắng nói chuyện với anh ấy bằng tiếng Anh, và anh ấy hiểu, nhưng anh ấy luôn trả lời bằng tiếng Tây Ban Nha.
Chúng tôi nói với anh ấy rằng chúng tôi đến vì chúng tôi quan tâm đến việc tìm hiểu về cách người Seri săn hươu và muốn tìm một người có thể đưa chúng tôi đến hòn đảo. Anh ấy nói không ai sống trên đảo nữa, rằng chính phủ Mexico
