“Mùa Xuân Con én đưa Thoi” không chỉ là một câu thơ, mà là một biểu tượng, một cánh cửa mở ra cả một thế giới của cảm xúc, của sự trôi chảy thời gian và vẻ đẹp tinh khôi của thiên nhiên. Trong kho tàng văn học Việt Nam, những vần thơ về mùa xuân luôn chiếm một vị trí đặc biệt, và bốn câu thơ mở đầu bài “Cảnh ngày xuân” của đại thi hào Nguyễn Du đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức của mỗi người Việt.
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Hai câu thơ đầu tiên mở ra một không gian đa chiều, vừa gợi cảm giác về thời gian, vừa khơi gợi hình ảnh sống động của mùa xuân.
Hình ảnh “con én đưa thoi” là một ẩn dụ tinh tế, gợi lên nhiều tầng ý nghĩa. “Con én” vốn là sứ giả của mùa xuân, báo hiệu sự ấm áp, tươi mới. “Đưa thoi” lại gợi liên tưởng đến hoạt động dệt vải, một công việc tỉ mỉ, liên tục và không ngừng nghỉ. Như vậy, “con én đưa thoi” vừa diễn tả hình ảnh những cánh én chao liệng trên bầu trời xuân, vừa ẩn dụ cho sự trôi chảy không ngừng của thời gian, sự nhanh chóng của khoảnh khắc. Thời gian trôi qua nhanh chóng như thoi đưa, và mùa xuân cũng không ngoại lệ.
Câu thơ “Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi” càng làm rõ hơn ý niệm về thời gian. “Thiều quang” là ánh sáng đẹp của mùa xuân, chín chục là chín mươi ngày của mùa xuân. Nguyễn Du đã sử dụng những con số cụ thể để diễn tả một cách chính xác sự trôi qua của thời gian. Mùa xuân có chín mươi ngày, nhưng đã trôi qua hơn sáu mươi ngày, tức là mùa xuân đã đi được hơn hai phần ba chặng đường. Câu thơ không chỉ đơn thuần là một lời thông báo về thời gian, mà còn chứa đựng một nỗi tiếc nuối, một sự trân trọng đối với những khoảnh khắc tươi đẹp đang dần qua đi.
Sự tiếc nuối này gợi nhớ đến những vần thơ đầy cảm xúc của Xuân Diệu, một nhà thơ luôn nhạy cảm với sự trôi chảy của thời gian:
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già.
Cả Nguyễn Du và Xuân Diệu đều nhận thức sâu sắc về sự hữu hạn của thời gian, về vẻ đẹp mong manh của mùa xuân. Chính sự nhạy cảm, tinh tế này đã tạo nên những vần thơ lay động lòng người, khiến người đọc phải suy ngẫm về giá trị của cuộc sống và những khoảnh khắc hiện tại.
Nếu như hai câu thơ đầu tập trung vào yếu tố thời gian, thì hai câu thơ sau lại vẽ nên một bức tranh xuân tươi đẹp, đầy sức sống:
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Câu thơ “Cỏ non xanh tận chân trời” mở ra một không gian bao la, rộng lớn. Màu xanh non của cỏ trải dài đến tận đường chân trời, tạo cảm giác về một sức sống mãnh liệt, trào dâng. Màu xanh non không chỉ là màu của sự sống, mà còn là màu của hy vọng, của những khởi đầu mới.
Trong khi đó, câu thơ “Cành lê trắng điểm một vài bông hoa” lại mang đến một vẻ đẹp tinh khiết, thanh tao. Màu trắng của hoa lê nổi bật trên nền xanh của cỏ, tạo nên một sự tương phản hài hòa, đẹp mắt. Sự xuất hiện của “một vài bông hoa” không làm cho bức tranh trở nên quá rực rỡ, mà lại tạo điểm nhấn, gợi cảm giác về sự tinh tế, tao nhã.
Nguyễn Du đã sử dụng ngôn ngữ một cách điêu luyện để vẽ nên một bức tranh xuân vừa có chiều sâu, vừa có màu sắc, hình khối rõ ràng. Ông không chỉ là một nhà thơ, mà còn là một họa sĩ tài ba, biết cách phối màu, bố cục để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo.
Bốn câu thơ “Ngày xuân con én đưa thoi” không chỉ là một đoạn trích trong bài “Cảnh ngày xuân”, mà đã trở thành một biểu tượng văn hóa, một phần không thể thiếu trong tâm hồn của mỗi người Việt Nam. Mỗi khi mùa xuân đến, mỗi khi nhìn thấy những cánh én chao liệng trên bầu trời, chúng ta lại nhớ đến những vần thơ của Nguyễn Du, nhớ đến vẻ đẹp vĩnh cửu của mùa xuân và sự trôi chảy không ngừng của thời gian. “Mùa xuân con én đưa thoi” mãi mãi là một nguồn cảm hứng bất tận cho những ai yêu thơ, yêu văn hóa Việt Nam.