Bài thơ “Mùa hoa mận” của Chu Thùy Liên, sáng tác vào tháng Chạp năm 2007, là một khúc ca ngọt ngào về vẻ đẹp và ý nghĩa của hoa mận đối với quê hương Tây Bắc. Không chỉ là tín hiệu báo xuân, sắc trắng tinh khôi của hoa mận còn là biểu tượng thiêng liêng, khơi gợi niềm nhớ thương da diết trong lòng người con xa xứ.
Bài thơ được cấu trúc thành ba khổ, mỗi khổ bắt đầu bằng hình ảnh “cành mận bung cánh muốt”, một chi tiết đắt giá làm nền cho những cảm xúc sâu lắng về quê hương và cuộc sống bình dị nơi bản làng.
Khổ thơ đầu tiên mở ra một không gian tươi vui, tràn ngập tiếng cười trẻ thơ dưới những tán mận trắng.
“Lũ con trai háo hức chơi cù”, “Lũ con gái rộn ràng khăn áo”, những từ ngữ gợi hình, gợi cảm kết hợp với các từ láy “háo hức”, “rộn ràng” đã tái hiện một cách sinh động không khí náo nức của ngày xuân. Cành mận trở thành chứng nhân cho những khoảnh khắc hồn nhiên, trong sáng, cho những ước mơ và khát vọng của tuổi trẻ.
Khổ thơ thứ hai chuyển sang miêu tả nhịp sống hối hả, tất bật của bản làng khi Tết đến xuân về.
Cành mận không chỉ đơn thuần là báo hiệu mùa xuân mà còn đóng vai trò như một người “giục” giã, thúc đẩy mọi người chuẩn bị cho ngày Tết: “Giục mẹ xôn xang lá, gạo”, “Giục cha vui lòng căng cánh nỏ”, “Giục người già bản hối hả làm đu”. Điệp từ “giục” được lặp lại nhiều lần, nhấn mạnh sự khẩn trương, náo nhiệt trong công việc chuẩn bị Tết. Mọi người cùng nhau chung tay, từ người già đến trẻ nhỏ, đều mong muốn một mùa xuân no ấm, đủ đầy.
Khổ thơ cuối cùng vẽ nên một bức tranh gia đình ấm cúng, sum vầy trong những ngày đầu năm mới.
“Nhà trình tường ủ hương nếp”, “Giục lửa hồng nở hoa trong bếp” tạo nên một không gian ấm áp, thân thương. Mùi hương nếp thơm lừng từ những món ăn truyền thống lan tỏa trong không khí, gợi lên cảm giác gia đình sum họp, hạnh phúc. Cành mận trở thành cầu nối, khơi gợi nỗi nhớ quê hương trong lòng những người con xa xứ, những ký ức đẹp đẽ về những ngày đầu năm. Màu trắng của hoa mận trở thành biểu tượng của niềm hoài niệm, của tình yêu quê hương tha thiết.
Bài thơ “Mùa hoa mận” sử dụng thể thơ năm chữ, không gieo vần nhưng vẫn giàu cảm xúc, tự nhiên. Cảm xúc của tác giả không bị gò bó bởi hình thức mà được thể hiện một cách chân thành, mộc mạc. Chu Thùy Liên đã khéo léo khắc họa những hình ảnh tươi đẹp về quê hương Tây Bắc, làm sống dậy không khí xuân trong lòng người đọc, đồng thời khơi gợi tình yêu quê hương sâu sắc.
