Trong bối cảnh đại dịch COVID-19, công nghệ mRNA đã trở thành tâm điểm chú ý, mang đến những đột phá trong lĩnh vực vắc-xin. Vậy, Mrna Là Gì và công nghệ này hoạt động như thế nào?
1. Giải Mã mRNA: RNA Thông Tin Là Gì?
mRNA là gì? mRNA là viết tắt của Messenger RNA, hay còn gọi là RNA thông tin. Đây là một phân tử vật chất di truyền đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông tin từ DNA đến ribosome, nơi protein được tổng hợp. Nói một cách đơn giản, mRNA chính là “người đưa tin” mang bản thiết kế để tế bào tạo ra protein.
Các nhà khoa học đã khám phá ra rằng, khi đưa mRNA vào cơ thể, tế bào sẽ tự động “đọc” thông tin và tạo ra protein hoặc các mảnh protein. Những protein này sau đó kích thích hệ miễn dịch sản xuất kháng thể, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh. Đây chính là nền tảng của công nghệ mRNA trong sản xuất vắc-xin.
Vắc-xin mRNA được tạo ra bằng cách bao bọc mRNA trong một lớp vỏ bảo vệ, giúp nó dễ dàng xâm nhập vào tế bào và tránh bị phân hủy.
2. Ứng Dụng Vắc-xin mRNA Trong Phòng Ngừa COVID-19
Virus COVID-19 có cấu trúc phức tạp, bao gồm 4 protein chính. Trong đó, protein S (Spike protein) trên bề mặt virus, tạo hình dạng giống vương miện (Corona), là mục tiêu lý tưởng để phát triển vắc-xin. Vắc-xin mRNA tận dụng protein S này để kích hoạt phản ứng miễn dịch.
Hai loại vắc-xin mRNA nổi tiếng là Pfizer-BioNTech và Moderna đã được phê duyệt sử dụng rộng rãi trong phòng ngừa COVID-19.
Vắc-xin mRNA hoạt động theo một cơ chế hoàn toàn mới so với vắc-xin truyền thống. Thay vì sử dụng virus bất hoạt hoặc suy yếu, vắc-xin mRNA cung cấp cho tế bào “hướng dẫn” để tạo ra protein S. Khi hệ miễn dịch nhận diện protein S, nó sẽ tạo ra kháng thể và tế bào miễn dịch để chống lại virus thật nếu có xâm nhập.
Quy trình hoạt động của vắc-xin mRNA COVID-19:
- Vắc-xin được tiêm vào bắp tay. mRNA sẽ xâm nhập vào tế bào cơ và sử dụng cơ chế của tế bào để sản xuất các mảnh protein S vô hại. Sau khi sản xuất xong, tế bào sẽ phá vỡ và loại bỏ mRNA.
- Tế bào hiển thị protein S trên bề mặt, kích thích hệ miễn dịch. Hệ miễn dịch nhận ra protein này không thuộc cơ thể và bắt đầu sản xuất kháng thể và kích hoạt các tế bào miễn dịch khác.
- Cơ thể học cách bảo vệ chống lại virus COVID-19. Sau vài ngày hoặc vài tuần, protein S sẽ bị loại bỏ.
Giống như các loại vắc-xin khác, vắc-xin mRNA mang lại hiệu quả bảo vệ cao (dao động từ 80-91%) và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng khi nhiễm COVID-19. Các tác dụng phụ sau tiêm thường nhẹ và tự khỏi, cho thấy hệ miễn dịch đang phản ứng với vắc-xin.
3. Lưu Ý Quan Trọng Khi Tiêm Vắc-xin mRNA
Khi tìm hiểu về mrna là gì và vắc-xin mRNA, cần lưu ý những điều sau:
- Không gây bệnh COVID-19: Vắc-xin mRNA không sử dụng virus sống và không có khả năng gây nhiễm bệnh.
- Không ảnh hưởng đến ADN: mRNA không xâm nhập vào nhân tế bào (nơi chứa DNA) và không làm thay đổi gen của chúng ta.
- Công nghệ đã được nghiên cứu kỹ lưỡng: Mặc dù mới được ứng dụng rộng rãi, công nghệ mRNA đã được nghiên cứu trong nhiều năm.
- Sản xuất nhanh chóng: Vắc-xin mRNA có thể được phát triển và sản xuất hàng loạt nhanh hơn so với các phương pháp sản xuất vắc-xin truyền thống.
Công nghệ mRNA đã chứng minh hiệu quả trong việc sản xuất vắc-xin COVID-19, giúp tạo miễn dịch và giảm thiểu nguy cơ bệnh nặng. Việc hiểu rõ mRNA là gì và cơ chế hoạt động của vắc-xin mRNA giúp chúng ta đưa ra quyết định tiêm chủng sáng suốt, bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.