Cơn gió mùa hạ thoảng qua vừng sen trên hồ, mang theo hương thơm dịu dàng của lá, báo hiệu mùa cốm về, một thức quà thanh nhã và tinh khiết. Bạn có cảm nhận được hương thơm mát của bông lúa non khi đi qua những cánh đồng xanh mướt, nơi hạt thóc nếp đầu tiên làm trĩu nặng thân lúa? Trong lớp vỏ xanh ấy ẩn chứa giọt sữa trắng thơm, phảng phất hương vị của ngàn hoa cỏ.
Dưới ánh nắng mặt trời, giọt sữa dần đông lại, bông lúa oằn mình xuống, nặng trĩu vì chất quý giá mà thanh khiết của đất trời ban tặng.
Đến thời điểm thu hoạch thích hợp nhất, chỉ những người có kinh nghiệm lâu năm mới có thể xác định chính xác, lúa được gặt mang về. Tiếp theo là một loạt các công đoạn chế biến, bí quyết được truyền từ đời này sang đời khác, một sự trân trọng và giữ gìn nghiêm ngặt. Cô gái làng Vòng làm ra thứ cốm dẻo thơm nức tiếng.
Dĩ nhiên, nhiều nơi cũng biết cách làm cốm, nhưng không nơi nào có thể tạo ra hạt cốm dẻo, thơm ngon đặc biệt như ở làng Vòng, gần Hà Nội. Bí quyết nằm ở sự kết hợp giữa giống lúa nếp cái hoa vàng đặc sản, nguồn nước tinh khiết và kinh nghiệm gia truyền.
Tiếng cốm Vòng đã vang danh khắp ba miền. Vào mỗi độ thu về, người dân Hà Nội 36 phố phường lại ngóng trông những gánh hàng cốm của các cô hàng xinh xắn, áo quần tươm tất, với dấu hiệu đặc trưng là chiếc đòn gánh hai đầu cong vút như chiếc thuyền rồng. Hương cốm mới lan tỏa khắp các con phố, ngõ hẻm, len lỏi vào từng nếp nhà.
Cốm là thức quà riêng biệt của đất nước, là món quà từ những cánh đồng lúa xanh mướt, mang trong hương vị tất cả sự mộc mạc, giản dị và thanh khiết của đồng quê Việt Nam. Ai đã nghĩ ra việc dùng cốm làm quà sêu Tết? Không gì phù hợp hơn với sự gắn kết của tơ hồng, một thức quà trong sạch, trung thành như các nghi lễ. Hồng cốm tượng trưng cho sự tốt đôi, xứng lứa.
Màu xanh tươi của cốm như ngọc thạch quý, màu đỏ thắm của hồng như ngọc lựu già. Một thứ thanh đạm, một thứ ngọt sắc, hai vị nâng đỡ nhau, tượng trưng cho hạnh phúc lâu bền. Sự kết hợp hài hòa giữa cốm và hồng thể hiện ước mong về một cuộc sống hôn nhân viên mãn, đầy đủ.
Cốm không phải là thức quà dành cho người vội vã; thưởng thức cốm phải từ tốn, chậm rãi và ngẫm nghĩ. Khi ấy, ta mới cảm nhận được hương vị thơm phức của lúa mới, của hoa cỏ dại ven bờ: trong màu xanh của cốm là sự tươi mát của lá non, và trong vị ngọt của cốm là sự dịu dàng, thanh đạm của thảo mộc. Thêm vào đó là hương thơm thoang thoảng của lá sen già, ướp lấy từng hạt cốm, giữ lại cái ấm áp của những ngày hè trên hồ.
Có thể nói, trời sinh lá sen để bao bọc cốm, cũng như trời sinh cốm nằm ủ mình trong lá sen. Khi các cô gái làng Vòng đặt gánh xuống, mở từng lớp lá sen ra, ta thấy hiện lên những hạt cốm xanh mướt, sạch sẽ và tinh khiết, không vương chút bụi trần.
