Khi Bộ GD&ĐT công bố dự thảo phương án thi THPT Quốc gia, việc môn Địa lí được xếp vào tổ hợp Khoa học Tự nhiên hay Khoa học Xã hội đã gây ra nhiều tranh luận. Liệu sự phân loại này có phù hợp, khi Địa lí vốn là một môn học tích hợp kiến thức từ cả hai lĩnh vực?
Địa lí bao gồm kiến thức về dân cư, đô thị, kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, du lịch – những yếu tố thuộc về xã hội. Đồng thời, môn học này cũng đề cập đến khí hậu, thủy văn, thổ nhưỡng, tài nguyên, địa hình – những khía cạnh của tự nhiên.
Băn khoăn nên xếp Địa lý vào tổ hợp Khoa học tự nhiên hay Khoa học xã hội: Một bản đồ thế giới với các quốc gia được tô màu khác nhau, thể hiện sự đa dạng về địa lý, kinh tế và văn hóa.
Ở bậc đại học, sự phân chia này cũng không thống nhất. Khoa Địa lí thuộc ĐH Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội), nhưng lại thuộc Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐHQG TP.HCM). Vậy, đâu là vị trí chính xác cho môn Địa lí trong chương trình phổ thông?
Quan Điểm: Địa Lí Thuộc Khoa Học Xã Hội
GS.TSKH. Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng khoa học và đào tạo (ĐH Quốc gia Hà Nội), đồng tình với việc xếp Địa lí vào tổ hợp Khoa học Xã hội. Ông lý giải rằng chương trình Địa lí phổ thông tập trung vào địa lí nhân văn, nghiên cứu về dân số và cơ cấu kinh tế trong mối tương quan với các yếu tố tự nhiên.
Ông Châu Thanh Vũ (Nghiên cứu sinh tiến sĩ ĐH Harvard, Hoa Kỳ) cũng cho rằng việc xếp môn Địa lý vào tổ hợp Khoa học xã hội là hợp lý hơn cả, vì phương pháp học Địa lý thiên về kiến thức định tính và các số liệu xã hội.
Ông Vũ nhấn mạnh rằng tranh cãi không nằm ở bản chất môn Địa lí, mà ở kiến thức và phương pháp Địa lí được giảng dạy và thi cử ở cấp trung học phổ thông Việt Nam.
Ý Kiến: Địa Lí Nên Là Môn Độc Lập
Anh Lê Nguyên Đình, nghiên cứu sinh tiến sĩ Viện Khoa học Công nghệ cao Nhật Bản, cho rằng Địa lí là một môn khoa học liên ngành, không nên xếp vào tổ hợp nào. Anh so sánh sự khác biệt giữa khoa học tự nhiên và khoa học xã hội dựa trên phương pháp thu thập bằng chứng.
GS.TS Trương Nguyện Thành (Đại học Utah, Hoa Kỳ) cho rằng Địa lí ngày càng thiên về hướng khoa học tự nhiên, đặc biệt với sự phát triển của GIS (hệ thống thông tin địa lý). Ông cho rằng Địa lí học sử dụng phương pháp khoa học chính thức (toán học, logic, đo lường) nhiều hơn, dần trở thành một môn khoa học tự nhiên.
Việc xác định môn Địa lí ở phổ thông được gọi là gì, thuộc lĩnh vực nào, vẫn là một vấn đề gây tranh cãi. Sự phân loại này ảnh hưởng đến phương pháp giảng dạy, kiểm tra đánh giá và định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Cần có những nghiên cứu sâu hơn để đưa ra quyết định phù hợp nhất, đảm bảo sự phát triển toàn diện cho học sinh.