Quá trình tiêu hóa thức ăn là một chuỗi các hoạt động phức tạp, giúp cơ thể phân giải thức ăn thành các chất dinh dưỡng đơn giản để hấp thụ và sử dụng. Ở người, quá trình này diễn ra trong ống tiêu hóa, bắt đầu từ miệng và kết thúc ở hậu môn.
Thức ăn sau khi được đưa vào cơ thể sẽ trải qua một hành trình dài, qua nhiều cơ quan khác nhau, mỗi cơ quan đảm nhận một vai trò riêng biệt trong quá trình tiêu hóa.
Miệng:
Đây là cửa ngõ đầu tiên của hệ tiêu hóa. Thức ăn được tiếp nhận, nghiền nhỏ nhờ răng, trộn đều với nước bọt chứa enzyme amylase giúp phân giải tinh bột thành đường maltose. Quá trình nhai và nuốt còn giúp tạo viên thức ăn, dễ dàng di chuyển xuống thực quản.
Thực quản:
Thực quản là một ống dẫn dài, nối miệng với dạ dày. Nhiệm vụ chính của thực quản là vận chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày bằng các cử động co bóp nhu động.
Dạ dày:
Dạ dày là một túi chứa lớn, nơi thức ăn được lưu trữ và tiêu hóa một phần. Dạ dày có khả năng co bóp mạnh mẽ, giúp trộn đều thức ăn với dịch vị. Dịch vị chứa acid hydrochloric (HCl) giúp tiêu diệt vi khuẩn và enzyme pepsin, giúp phân giải protein thành các đoạn peptide ngắn hơn. Quá trình này biến thức ăn thành một hỗn hợp sền sệt gọi là vị trấp.
Ruột non:
Ruột non là đoạn dài nhất của ống tiêu hóa, và là nơi diễn ra phần lớn quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Dịch tụy và dịch mật đổ vào ruột non, hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Dịch tụy chứa các enzyme tiêu hóa carbohydrate, protein và lipid. Dịch mật, do gan sản xuất và túi mật dự trữ, giúp nhũ tương hóa lipid, tạo điều kiện cho enzyme lipase hoạt động hiệu quả hơn. Thành ruột non có các nếp gấp, nhung mao và vi nhung mao, làm tăng diện tích bề mặt hấp thụ lên rất nhiều lần. Tại đây, các chất dinh dưỡng đơn giản như glucose, amino acid, glycerol, acid béo, vitamin và khoáng chất được hấp thụ vào máu và hệ bạch huyết để cung cấp cho cơ thể.
Ruột già:
Ruột già, hay còn gọi là đại tràng, có chức năng chính là hấp thụ nước và muối khoáng từ chất thải tiêu hóa, cô đặc chất thải thành phân. Ngoài ra, ruột già còn chứa một lượng lớn vi khuẩn cộng sinh, giúp phân hủy các chất xơ và sản xuất một số vitamin.
Trực tràng và hậu môn:
Phân được lưu trữ tạm thời ở trực tràng trước khi được thải ra ngoài qua hậu môn. Quá trình thải phân là kết quả của sự co bóp của các cơ trực tràng và sự giãn nở của cơ vòng hậu môn.
Như vậy, con đường thu nhận và tiêu hóa thức ăn trong ống tiêu hóa ở người là một quá trình phức tạp, liên quan đến nhiều cơ quan và enzyme khác nhau. Hiểu rõ quá trình này giúp chúng ta có ý thức hơn trong việc lựa chọn thực phẩm và duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.
