“Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm là một bài thơ giàu cảm xúc, gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích, giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa và giá trị nghệ thuật của tác phẩm, đồng thời liên hệ đến những trải nghiệm cá nhân về mẹ và tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho con.
Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi để cảm nhận rõ hơn về tình mẫu tử thiêng liêng:
Những mùa quả mẹ tôi hái được
Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng
Những mùa quả lặn rồi lại mọc
Như mặt trời, khi như mặt trăng
Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên
Còn những bí và bầu thì lớn xuống
Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn
Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi
Và chúng tôi thứ quả ngọt trên đời
Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái
Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi
Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?
(Nguyễn Khoa Điềm)
Phân tích hình ảnh “mẹ” trong bài thơ
Hình ảnh người mẹ hiện lên trong bài thơ là một người phụ nữ tần tảo, đảm đang, hết lòng vì con cái. Mẹ là người vun trồng, chăm sóc cho những “mùa quả”, cũng chính là chăm lo cho sự trưởng thành của con.
Hình ảnh người mẹ tần tảo chăm sóc vườn rau, biểu tượng cho tình yêu thương và sự hy sinh thầm lặng dành cho con cái.
Những “giọt mồ hôi mặn” rơi xuống “lòng thầm lặng mẹ tôi” là hình ảnh ẩn dụ cho những vất vả, nhọc nhằn mà mẹ phải trải qua để nuôi dưỡng con khôn lớn. Sự hy sinh thầm lặng ấy thể hiện tình yêu thương bao la, vô điều kiện của mẹ dành cho con.
Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh “quả”
Hình ảnh “quả” trong bài thơ mang nhiều ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. “Quả” vừa là thành quả lao động của mẹ, vừa là biểu tượng cho những đứa con. Mẹ vun trồng, chăm sóc cho “quả” cũng chính là vun đắp cho tương lai của con.
Em bé đang ăn quả, tượng trưng cho sự nuôi dưỡng và lớn lên nhờ tình yêu thương của mẹ.
Câu thơ “Và chúng tôi, một thứ quả trên đời” khẳng định vai trò của con cái là thành quả lớn nhất, niềm tự hào lớn nhất của mẹ. Mẹ “đợi chờ được hái” cũng chính là mong mỏi nhìn thấy con trưởng thành, thành công trong cuộc sống.
Nỗi niềm của người con
Câu thơ “Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi/ Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?” thể hiện nỗi lo lắng, day dứt của người con khi nhận ra mẹ đang ngày một già đi, còn mình vẫn chưa trưởng thành, chưa báo đáp được công ơn sinh thành dưỡng dục của mẹ.
Bàn tay mẹ già nua nắm lấy tay con, thể hiện sự lo lắng và tình cảm sâu sắc của người con.
“Quả non xanh” là hình ảnh ẩn dụ cho sự non nớt, thiếu kinh nghiệm của người con. Nỗi sợ hãi ấy thôi thúc người con phải cố gắng hơn nữa để trưởng thành, để không phụ lòng mong mỏi của mẹ.
Liên hệ và suy ngẫm
Bài thơ “Mẹ và quả” gợi cho chúng ta những suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng. Mẹ là người quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi chúng ta, là nguồn động viên, là điểm tựa vững chắc để chúng ta vượt qua mọi khó khăn.
Hãy trân trọng những khoảnh khắc bên mẹ, hãy yêu thương và báo hiếu mẹ khi còn có thể. Đừng để đến khi “bàn tay mẹ mỏi” mới hối hận vì những điều chưa làm.
Bài tập đọc hiểu “Mẹ và Quả”
Để hiểu sâu hơn về bài thơ “Mẹ và Quả”, bạn hãy thử trả lời các câu hỏi sau:
- Chủ đề chính của bài thơ là gì?
- Tìm những hình ảnh thể hiện sự tần tảo, hy sinh của người mẹ trong bài thơ.
- Phân tích ý nghĩa của hình ảnh “quả” trong bài thơ.
- Nêu cảm nhận của bạn về hai câu thơ cuối bài.
- Bài thơ gợi cho bạn những suy nghĩ gì về tình mẫu tử và trách nhiệm của người con?
Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã có thêm những cảm nhận sâu sắc về bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm, cũng như thêm trân trọng tình yêu thương vô bờ bến mà mẹ dành cho chúng ta.
