Maxim Gorky, tên thật là Aleksey Maksimovich Peshkov (1868 – 1936), là một nhà văn, nhà viết kịch và nhà hoạt động chính trị nổi tiếng người Nga. Ông được biết đến với những tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống của những người nghèo khổ và bị áp bức trong xã hội Nga cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Những tác phẩm của ông không chỉ mang giá trị văn học mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Đặc biệt, những câu nói của M. Gorki đến nay vẫn còn nguyên giá trị, truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ.
Từ một cậu bé mồ côi phải tự kiếm sống bằng nhiều công việc khác nhau, M. Gorki đã vươn lên trở thành một trong những nhà văn vĩ đại nhất của Nga. Cuộc đời đầy gian khổ đã cho ông một cái nhìn sâu sắc về xã hội và con người, điều này được thể hiện rõ nét trong các tác phẩm và những câu nói nổi tiếng của ông.
Dưới đây là một số câu nói nổi tiếng của M. Gorki, thể hiện những quan điểm sâu sắc của ông về học tập, cuộc sống, con người và nghệ thuật.
- “Hãy yêu sách, nó là nguồn kiến thức, chỉ có kiến thức mới là con đường sống.”
Câu nói này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học hỏi và tích lũy kiến thức. Theo M. Gorki, kiến thức là chìa khóa để mở cánh cửa thành công và có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Sách là một nguồn tri thức vô tận, giúp con người mở mang tầm hiểu biết và khám phá thế giới.
- “Cả con người trong cuộc sống cũng tốt hơn con người trong sách, dù là sách hay. Nó phức tạp hơn.”
M. Gorki không phủ nhận giá trị của sách, nhưng ông cho rằng con người trong cuộc sống thực tế còn phong phú và phức tạp hơn nhiều. Cuộc sống là một trường học lớn, nơi con người học hỏi và trưởng thành thông qua những trải nghiệm và mối quan hệ với những người xung quanh.
- “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới.”
Câu nói này thể hiện niềm đam mê đọc sách và sự biết ơn của M. Gorki đối với những kiến thức mà sách mang lại. Sách không chỉ cung cấp thông tin mà còn mở ra những thế giới mới, những ý tưởng mới, giúp con người mở rộng tầm nhìn và phát triển tư duy.
- “Trong toàn bộ hoạt động của mình, và nhất là trong nghệ thuật con người phải là một nghệ sĩ, nghĩa là phải đẹp và mạnh như Thượng đế.”
Theo M. Gorki, con người cần phải không ngừng hoàn thiện bản thân, trở nên đẹp đẽ và mạnh mẽ cả về thể chất lẫn tinh thần. Đặc biệt, trong lĩnh vực nghệ thuật, người nghệ sĩ cần phải có tài năng và sự sáng tạo để tạo ra những tác phẩm đẹp và ý nghĩa, góp phần làm đẹp cho cuộc sống.
- “Quá trình phát triển văn hoá xã hội của con người chỉ phát triển bình thường khi nào hai bàn tay dạy cho khối óc, rồi sau đó khối óc đã thông minh hơn lại dạy cho hai bàn tay, đến lượt hai bàn tay thông minh hơn lại góp phần xúc tiến mạnh mẽ hơn nữa sự phát triển của khối óc.”
Câu nói này nhấn mạnh sự kết hợp giữa lao động trí óc và lao động chân tay trong quá trình phát triển của con người và xã hội. Lao động chân tay giúp con người tích lũy kinh nghiệm thực tế, trong khi lao động trí óc giúp con người phân tích, suy nghĩ và sáng tạo. Sự kết hợp hài hòa giữa hai loại lao động này sẽ tạo ra sự phát triển toàn diện và bền vững.
- “Tôi không biết còn có gì tốt đẹp hơn, phức tạp hơn, thú vị hơn con người. Con người là tất cả. Nó đã sáng tạo ra cả Thượng đế. Còn như nghệ thuật thì chỉ là một biểu hiện của tinh thần sáng tạo của con người, cho nên nó chỉ là một bộ phận của con người mà thôi…”
M. Gorki đề cao vai trò của con người trong cuộc sống. Ông cho rằng con người là trung tâm của vũ trụ, là nguồn gốc của mọi sáng tạo. Thậm chí, con người còn có thể sáng tạo ra những khái niệm trừu tượng như Thượng đế. Nghệ thuật, theo ông, chỉ là một phần nhỏ trong sự sáng tạo vô tận của con người.
- “Phải làm sao cho trí tuệ và bản năng được kết hợp lại thành một tổng thể hài hoà… Tôi không ưa những người thông minh nhưng không biết cảm xúc. Tất cả những người như thế đều độc ác, và độc ác một cách hèn hạ…”
M. Gorki cho rằng con người cần phải phát triển cả trí tuệ và cảm xúc. Một người thông minh nhưng thiếu cảm xúc sẽ trở nên khô khan và ích kỷ. Sự kết hợp hài hòa giữa trí tuệ và cảm xúc sẽ giúp con người trở nên nhân ái và biết đồng cảm với những người xung quanh.
- “Nhân dân không chỉ là sức mạnh sáng tạo ra mọi giá trị vật chất, mà còn là cội nguồn duy nhất và vô tận của những giá trị tinh thần. Nhân dân là nhà triết học và là nhà thơ đầu tiên, kể về thời gian cũng như vẻ đẹp, về thiên tài đã sáng tạo ra tất cả những thiên trường ca vĩ đại, những vở bi kịch trên trái đất…”
M. Gorki tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân. Ông cho rằng nhân dân không chỉ là lực lượng sản xuất chính của xã hội mà còn là nguồn gốc của mọi giá trị văn hóa và tinh thần. Nhân dân là những người tạo ra những câu chuyện, những bài hát, những truyền thống và những giá trị đạo đức tốt đẹp.
- “Nghệ thuật nằm trong tài năng cá nhân, nhưng chỉ có tập thể mới có khả năng sáng tạo. Chính nhân dân đã sáng tạo ra thần Dớt rồi sau đó Phiđiax mới thể hiện nhân vật này trong khối cẩm thạch.”
Câu nói này nhấn mạnh vai trò của tập thể trong sáng tạo nghệ thuật. Mặc dù tài năng cá nhân là yếu tố quan trọng, nhưng chỉ khi được kết hợp với sức mạnh của tập thể, nghệ thuật mới có thể đạt đến đỉnh cao. Ví dụ, hình tượng thần Dớt được tạo ra bởi trí tưởng tượng của nhân dân, sau đó được nhà điêu khắc Phidias thể hiện một cách hoàn hảo trong tác phẩm điêu khắc của mình.
Những câu nói của M. Gorki không chỉ là những lời khuyên sâu sắc mà còn là những bài học quý giá về cuộc sống và con người. Chúng ta có thể học hỏi từ ông về tinh thần học hỏi, lòng yêu thương con người, sự tin tưởng vào sức mạnh của nhân dân và sự tôn trọng những giá trị văn hóa và tinh thần. Những tư tưởng của M. Gorki vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay và sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau.
