Tổng Lượng Mưa Trung Bình Của Nước Ta Là một yếu tố khí hậu quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nông nghiệp, sinh hoạt và sự phát triển kinh tế – xã hội. Vậy, con số này cụ thể là bao nhiêu và yếu tố nào tác động đến sự phân bố mưa trên khắp cả nước?
Lượng Mưa Trung Bình Năm của Việt Nam
Lượng mưa trung bình của nước ta là khá lớn, dao động từ 1500mm đến 2000mm mỗi năm. Con số này phản ánh đặc điểm khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, với lượng mưa dồi dào do nhiều yếu tố chi phối. Vị trí địa lý của Việt Nam nằm trong khu vực hoạt động mạnh của hoàn lưu gió mùa, nơi gặp gỡ của nhiều khối khí khác nhau, và chịu ảnh hưởng của bão nhiệt đới, tất cả đều góp phần làm tăng lượng mưa.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là lượng mưa phân bố không đều trên khắp lãnh thổ Việt Nam, tạo ra sự khác biệt lớn giữa các vùng miền.
Sự Phân Bố Không Đồng Đều của Lượng Mưa
Sự phân bố không đồng đều của lượng mưa chịu ảnh hưởng lớn của địa hình và hướng gió. Một số khu vực có lượng mưa thấp hơn đáng kể so với mức trung bình toàn quốc.
- Khu vực mưa ít: Các tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận có lượng mưa trung bình năm thấp nhất, chỉ từ 800mm đến 1200mm.
- Khu vực mưa vừa: Dọc sông Tiền và sông Hậu, các tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa, Cao Bằng, Bắc Giang, Bắc Ninh… có lượng mưa trung bình năm từ 1200mm đến 1600mm.
Nguyên nhân của sự khác biệt này là do địa hình khuất gió (ví dụ như Lạng Sơn, Cao Bằng) hoặc hướng địa hình song song với hướng gió Tây Nam (ví dụ như cực Nam Trung Bộ).
Địa hình ảnh hưởng lớn đến sự phân bố lượng mưa trung bình năm ở Việt Nam, đặc biệt là ở các khu vực đón gió hoặc khuất gió.
- Khu vực mưa nhiều: Đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ có lượng mưa trung bình năm từ 1600mm đến 2400mm.
- Khu vực mưa rất nhiều: Hoàng Liên Sơn, Hà Giang, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, ven biển các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Quảng Ninh… có lượng mưa trung bình năm từ 2400mm đến trên 2800mm.
Những khu vực này thường có địa hình cao, đón gió và chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa mùa hạ và dải hội tụ nhiệt đới.
Chế độ mưa ở Việt Nam cũng phân hóa theo mùa rõ rệt, với sự khác biệt về thời gian mùa mưa giữa các vùng miền. Miền Bắc và Tây Nguyên có mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 (mưa mùa hạ – thu), trong khi Duyên hải miền Trung có mùa mưa từ tháng 8 đến tháng 1 năm sau.
Cách Tính Lượng Mưa Trung Bình
Việc đo và tính toán lượng mưa là một phần quan trọng của công tác khí tượng thủy văn. Để đo lượng mưa, người ta sử dụng một dụng cụ gọi là vũ kế (hay thùng đo mưa), được đặt tại các trạm khí tượng.
Công thức tính lượng mưa như sau:
- Tổng lượng mưa trong ngày: Tổng chiều cao của cột nước trong thùng đo mưa sau các trận mưa trong ngày.
- Tổng lượng mưa trong tháng: Tổng lượng mưa của tất cả các ngày trong tháng.
- Tổng lượng mưa trong năm: Tổng lượng mưa của 12 tháng.
Việc theo dõi và phân tích lượng mưa trung bình của nước ta là vô cùng quan trọng để dự báo thời tiết, quản lý nguồn nước và ứng phó với các thiên tai liên quan đến mưa lũ.
