Lịch sử và văn hóa đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của ngành du lịch Việt Nam. Không chỉ là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hóa còn là nguồn tài nguyên vô giá, tạo nên sức hấp dẫn độc đáo cho du lịch.
Đánh giá cao tầm quan trọng của văn hóa, ông Lê Như Tiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, nhấn mạnh rằng văn hóa luôn giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc. Nền văn hóa Việt Nam, được hình thành qua hàng nghìn năm, có sức ảnh hưởng và tác động to lớn đến mọi mặt của đời sống xã hội.
Trước Cách mạng Tháng Tám, Đảng đã nhận thức rõ vai trò quan trọng của văn hóa và xác định “Mặt trận văn hóa là một trong ba mặt trận (chính trị, kinh tế, văn hoá)”. Sau khi giành được chính quyền, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”. Điều này cho thấy vai trò định hướng của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Trong hai cuộc kháng chiến, văn hóa đã trở thành động lực tinh thần mạnh mẽ, góp phần vào thắng lợi của dân tộc.
Sau 35 năm đổi mới, văn hóa Việt Nam tiếp tục có những chuyển biến tích cực, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, quyết định, chỉ thị để tập trung xây dựng và phát triển văn hóa trong thời kỳ mới, xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước.
Sự phong phú và đa dạng của văn hóa Việt Nam, thể hiện qua các di sản vật thể và phi vật thể, các phong tục tập quán, lễ hội truyền thống, ẩm thực đặc sắc, đã tạo nên sức hút lớn đối với du khách trong và ngoài nước. Du lịch văn hóa, du lịch lịch sử, du lịch cộng đồng ngày càng được ưa chuộng, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới.
Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021 đã đánh dấu bước chuyển quan trọng trong nhận thức về văn hóa, khẳng định vai trò quan trọng của văn hóa trong sự phát triển bền vững của đất nước.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, văn hóa Việt Nam cần có sự chuyển mình mạnh mẽ để thích ứng và phát huy vai trò của mình trong sự phát triển kinh tế – xã hội. Ngành du lịch cần khai thác hiệu quả các giá trị văn hóa, lịch sử để tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới.
Để đạt được mục tiêu này, cần có sự chung tay của cả xã hội, đặc biệt là những người làm văn hóa, những “chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa”. Đồng thời, cần có những chính sách, chương trình cụ thể để hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển văn hóa, để văn hóa thực sự trở thành mục tiêu và động lực của sự phát triển ngành du lịch và của toàn xã hội.