Cuộc chiến thành Tơ Roa, một trong những sự kiện nổi tiếng nhất trong thần thoại Hy Lạp, được mô tả chi tiết trong hai tác phẩm vĩ đại của Homer: Iliad và Odyssey. Mặc dù từng bị coi là một câu chuyện hư cấu, những khám phá khảo cổ học gần đây đã mang lại bằng chứng cho thấy cuộc chiến này có thể đã thực sự xảy ra.
Nguyên Nhân Dẫn Đến Cuộc Chiến Thành Tơ Roa
Câu chuyện bắt đầu từ một sự kiện nhỏ nhưng mang hậu quả lớn: bữa tiệc cưới của vua Peleus và nữ thần Thetis. Nữ thần Eris, người nổi tiếng với khả năng gây bất hòa, đã không được mời. Để trả thù, bà đã ném một quả táo vàng khắc dòng chữ “Cho người đẹp nhất” vào giữa bàn tiệc. Ba nữ thần Hera, Aphrodite và Athena đều tranh giành quả táo, mỗi người tự cho mình là xứng đáng nhất.
Zeus, để tránh làm mất lòng bất kỳ ai, đã giao nhiệm vụ phân xử cho Paris, hoàng tử thành Tơ Roa, người nổi tiếng với vẻ đẹp trai. Cả ba nữ thần đều hứa hẹn những phần thưởng lớn nếu Paris chọn họ. Hera hứa quyền lực, Athena hứa chiến thắng, và Aphrodite hứa ban cho chàng người phụ nữ đẹp nhất thế gian. Paris đã chọn Aphrodite, một quyết định có ảnh hưởng sâu sắc đến lịch sử.
Sau đó, Paris đến thăm Sparta và được vua Menelaus tiếp đãi nồng hậu. Tại đây, chàng gặp Helen, vợ của Menelaus, người được mệnh danh là người phụ nữ đẹp nhất thế gian. Aphrodite đã giúp Paris chiếm được trái tim của Helen. Khi Paris rời Sparta, Helen đã bỏ trốn theo chàng, mang theo cả một phần tài sản của Menelaus.
Menelaus vô cùng tức giận và đã tập hợp một đội quân lớn, với “một nghìn tàu chiến,” để bao vây thành Tơ Roa, quyết tâm đòi lại vợ và tài sản. Sự kiện này đã châm ngòi cho cuộc chiến thành Tơ Roa kéo dài suốt một thập kỷ.
Cuộc Chiến Thành Tơ Roa: Giữa Truyền Thuyết và Lịch Sử
Câu chuyện về cuộc chiến thành Tơ Roa được ghi lại trong Iliad của Homer, một tác phẩm có niên đại khoảng năm 750 TCN. Nhiều nhà sử học Hy Lạp cổ đại, như Herodotus và Thucydides, tin rằng thành Tơ Roa là một thành phố có thật và cuộc chiến với người Hy Lạp dưới sự chỉ huy của vua Agamemnon xứ Mycenae là một sự kiện lịch sử.
Tuy nhiên, nhiều học giả hiện đại lại hoài nghi về tính xác thực lịch sử của cuộc chiến, cho rằng không có bằng chứng rõ ràng nào chứng minh câu chuyện của Homer là có thật hoặc thậm chí xác nhận sự tồn tại của thành Tơ Roa. Mặc dù vậy, nhiều người tin rằng Iliad có thể dựa trên một cuộc chiến có thật, có thể là một cuộc xung đột tranh giành tài nguyên và nô lệ ở khu vực Tây Á vào khoảng năm 1250 TCN.
Bối Cảnh Thời Kỳ Đồ Đồng Trong Iliad
Một điều thú vị là Iliad cung cấp nhiều mô tả chi tiết về thế giới Địa Trung Hải vào thế kỷ 13 TCN, mặc dù Homer sống sau thời điểm đó rất lâu. Ví dụ, Quyển Nhì của Iliad liệt kê và mô tả 164 thành phố được cho là đã gửi quân đội để tham gia cuộc bao vây thành Tơ Roa. Một số địa điểm này vẫn nổi tiếng vào thời của Homer, nhưng một số khác đã bị lãng quên, thậm chí cả đối với các nhà địa lý Hy Lạp. Các nghiên cứu khảo cổ học và lịch sử hiện đại đã chứng minh rằng nhiều địa điểm này là có thật và Homer đã mô tả chúng một cách chính xác.
Thành Tơ Roa Có Phải Là Một Địa Danh Có Thật?
Các nhà khảo cổ và sử học đã dành nhiều thời gian nghiên cứu khu vực phía nam Dardanelles, nơi có tên gọi lịch sử là Troad, để tìm kiếm dấu vết của thành Tơ Roa cổ đại. Gò đất ở Hisarlik là một trong những địa điểm được nghiên cứu nhiều nhất, vì nó có nhiều đặc điểm tương đồng với mô tả địa lý của Homer về thành Tơ Roa.
Heinrich Schliemann, một nhà khảo cổ học người Đức, đã đóng góp rất lớn vào việc tìm kiếm thành Tơ Roa. Ông đã tiến hành các cuộc khai quật ở Hisarlik trong suốt 20 năm (từ 1870 đến 1890) và phát hiện ra nhiều thành phố nằm chồng lên nhau trong gò đất. Ông đã phân biệt chín lớp cư trú chính, được gọi là Troy I đến Troy IX. Mặc dù Schliemann không tìm thấy bằng chứng chắc chắn để chứng minh rằng Hisarlik là vị trí của thành Tơ Roa trong Iliad, nhưng những khám phá khảo cổ học ở đây phù hợp với một số chi tiết trong mô tả của Homer.
Homer mô tả thành Tơ Roa là một thành phố lớn với “tháp canh đẹp” và “cổng cao ngất”. Tường thành được mô tả là một công trình phòng thủ được thiết kế rất đẹp, xây dựng dọc theo sườn đồi ở phía tây. Tường thành bao quanh Troy VI có độ dày hơn 4 mét và cao hơn 9 mét, trông rất vững chãi. Các nhà khảo cổ học cũng đã tìm thấy một cổng bề thế ở lối vào chính của Troy VI, phù hợp với mô tả của Homer về một tháp lớn nằm ngay cổng thành phố.
Ngoài ra, các nhà khảo cổ học cũng đã tìm thấy nhiều đồ tạo tác từ thời kỳ đồ đồng ở Hisarlik, bao gồm cả đồ gốm Mycenaean, cho thấy có mối quan hệ giữa cư dân của Hisarlik/Troy và người Mycenaean. Schliemann cũng đã tìm thấy một kho báu gồm nhiều vòng, xuyến vàng và hai vương miện bằng vàng, cho thấy sự hiện diện của một hoàng gia quyền lực, phù hợp với mô tả của Homer về vua Priam và gia đình hoàng gia thành Tơ Roa.
Mặc dù vẫn còn nhiều tranh cãi về vị trí chính xác của thành Tơ Roa và tính xác thực lịch sử của cuộc chiến, những khám phá khảo cổ học ở Hisarlik đã cung cấp những bằng chứng quan trọng cho thấy thành Tơ Roa có thể là một địa điểm có thật và cuộc chiến thành Tơ Roa có thể dựa trên một sự kiện lịch sử có thật.