Lẽ sống, hay ý nghĩa cuộc sống, là một khái niệm trung tâm, nền tảng tinh thần cho mỗi người. Nó định hình lý tưởng, niềm tin, thái độ sống và cả những quan niệm về thiện, ác, hạnh phúc. Một lẽ sống tốt đẹp giúp ta vượt qua khó khăn, trong khi thiếu nó có thể dẫn đến khủng hoảng, mất phương hướng.
Lẽ Sống Là Gì?
Lẽ sống có thể chia thành hai loại:
- Lẽ sống tầm thường: Bị giới hạn bởi những ham muốn cá nhân, ít liên quan đến trách nhiệm với cộng đồng.
- Lẽ sống đạo đức: Quan niệm về cuộc sống dựa trên trách nhiệm, nghĩa vụ và hạnh phúc giữa người với người. Đây là ý nghĩa cuộc sống khi con người tự nhận thức và hành động theo lý tưởng đạo đức.
Sự khác biệt nằm ở chỗ lẽ sống đạo đức hướng tới những giá trị đích thực, mang lại hạnh phúc cho bản thân, gia đình và xã hội.
Các Phạm Trù Của Lẽ Sống
Phạm Trù Triết Học
Lẽ sống là vấn đề tinh thần sâu sắc, gắn liền với con người và xã hội. Các nhà triết học xem nó là vấn đề vừa mang ý nghĩa triết học vừa thể hiện ý nghĩa về đạo đức.
Nhà triết học cổ đại Epyquya cho rằng lẽ sống đến từ sự hài hòa với tự nhiên, một cuộc sống tinh thần thoải mái và yên bình. Lẽ sống đúng đắn xuất phát từ sự thông minh, giúp con người lựa chọn điều hợp lý và loại bỏ ảo tưởng.
Nhà triết học suy tư về ý nghĩa cuộc sống, khám phá bản chất và mục đích của sự tồn tại con người.
Vậy, con người sống có ý nghĩa gì? Có nhiều quan niệm khác nhau:
-
Cuộc sống vô nghĩa: Một số tôn giáo và trường phái bi quan lịch sử cho rằng cuộc sống là khổ và vô nghĩa.
-
Cuộc sống có ý nghĩa: Ý nghĩa cuộc sống khác nhau tùy theo quan điểm và hoàn cảnh:
- Cổ đại: Gia đình, đất nước, sự yên bình và đạo đức là lẽ sống.
- Cận đại: Tri thức khoa học và lý trí được đề cao.
- Hiện đại: Tiền bạc và của cải thường được xem là lẽ sống.
Mỗi người có cái nhìn riêng về ý nghĩa cuộc sống, thường có hai hướng:
- Tích cực: Thấy rõ bản chất xã hội, cuộc sống có ý nghĩa nhân đạo, nhận thức được trách nhiệm và hạnh phúc trong các mối quan hệ.
- Tiêu cực: Mọi giá trị chỉ là hư ảo, cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi thực hiện nghĩa vụ hoặc đạt được ham muốn cá nhân, không quan tâm đến lợi ích của người khác.
Ước mơ và khát vọng chính là lẽ sống của mỗi người.
Phạm Trù Đạo Đức Học
Đạo đức học Mác – Lênin khẳng định lẽ sống là nền tảng tinh thần, cần phải xuất phát từ thực tế khách quan và gắn liền với hoạt động của con người. Lẽ sống đạo đức là sống đúng đắn và hài hòa lợi ích cá nhân với lợi ích xã hội.
Lao động và sản xuất là động lực lớn nhất, là phương thức để hình thành và phát triển con người cả về thể chất lẫn tinh thần. Hoạt động này không chỉ duy trì sự tồn tại mà còn là đối tượng để hình thành ý thức và ý chí chủ động, sáng tạo.
Theo đạo đức Mác-xít, hoạt động sống của con người, đặc biệt là lao động sản xuất, luôn mang tính xã hội. Tất cả những người tham gia tạo ra giá trị vật chất và tinh thần, đóng góp vào thành quả chung của xã hội.
Trong quá trình này, con người không chỉ cống hiến cho xã hội mà còn làm cho hoạt động đó có ý nghĩa với bản thân, hoàn thiện năng lực, kỹ năng, trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm tốt đẹp và tạo ra thu nhập ổn định.
Vai Trò Của Lẽ Sống
Lẽ sống là phạm trù trung tâm của đạo đức học, quyết định đến nội dung và tính chất của các phạm trù khác.
.jpg)
Những người trẻ hợp tác, hướng đến mục tiêu chung, thể hiện vai trò quan trọng của lẽ sống trong việc xây dựng tương lai.
- Xác định điều đúng đắn: Lẽ sống đúng đắn giúp ta có lối sống và quan điểm sống tốt đẹp, cống hiến cho xã hội, sống vì hạnh phúc của bản thân và mọi người.
- Mang lại hạnh phúc chân chính: Lẽ sống đúng đắn tạo tinh thần lạc quan, yêu đời, giúp vượt qua khó khăn và thử thách.
Vì vậy, tạo cho bản thân một lẽ sống tốt đẹp là điều quan trọng và cần thiết đối với tất cả mọi người.
Thực Trạng Lẽ Sống Của Giới Trẻ Hiện Nay
“Thời gian là vàng bạc” nhắc nhở chúng ta phải biết nắm bắt thời gian để làm điều đúng đắn. Đặc biệt đối với giới trẻ, cần có lẽ sống, tận dụng thời gian và mang lại giá trị tốt đẹp cho bản thân, gia đình và xã hội.
Tuy nhiên, đáng buồn là nhiều bạn trẻ chưa ý thức được giá trị của thời gian và ý nghĩa cuộc sống, lãng phí thời gian vào những thứ vô bổ, không xác định được lẽ sống, mục tiêu và lý tưởng.
Một bạn trẻ sử dụng điện thoại một cách thụ động, thể hiện sự thiếu định hướng và lãng phí thời gian vào những nội dung không có giá trị.
Xã hội phát triển, văn hóa phương Tây du nhập, khiến lẽ sống của giới trẻ thay đổi. Một bộ phận giới trẻ có lẽ sống kém hơn so với các thế hệ trước. Nhiều gia đình cho con em cuộc sống vật chất tốt hơn, khiến các bạn không hiểu được khó khăn, có lối sống buông thả và thiếu lý tưởng.
Sự phát triển của khoa học kỹ thuật và các ứng dụng tiện ích cũng ảnh hưởng đến giới trẻ, khiến họ không còn nhận thức được vai trò, trách nhiệm đối với gia đình, xã hội, sống một cuộc sống công nghệ không lành mạnh, buông thả, ăn chơi sa đọa, nghiện ngập và lười biếng, không chịu học hành, không xác định được mục đích sống.
Đây là mối nguy hại lớn của xã hội và cần phải có biện pháp thay đổi. Hãy hiểu rằng để có được cuộc sống tốt đẹp, ông bà, cha mẹ đã trải qua nhiều khó khăn và có lẽ sống đúng đắn, mục tiêu và lý tưởng tốt đẹp.
Ngay từ bây giờ, với nhiệt huyết tuổi trẻ, hãy thức tỉnh và suy nghĩ về cuộc sống, đặt ra lẽ sống đúng đắn, xác định lý tưởng vì bản thân, gia đình và xã hội, hướng đến một tương lai tươi sáng. Tuổi trẻ sẽ không đến hai lần và thời gian qua rồi không thể quay trở lại!