Tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một câu chuyện nhẹ nhàng, sâu lắng về những con người âm thầm cống hiến trên vùng đất Sa Pa mờ sương. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên thành công của tác phẩm chính là việc lựa chọn ngôi kể. Vậy, tác dụng của việc sử dụng ngôi kể trong “Lặng lẽ Sa Pa” là gì?
Trong “Lặng lẽ Sa Pa”, tác giả Nguyễn Thành Long đã sử dụng ngôi kể thứ ba. Tuy nhiên, điểm đặc biệt là câu chuyện được trần thuật chủ yếu thông qua điểm nhìn của nhân vật ông họa sĩ già.
Việc sử dụng ngôi kể này mang lại nhiều hiệu quả nghệ thuật đáng kể:
-
Tính khách quan và chân thực: Ngôi kể thứ ba giúp tác giả tạo ra một khoảng cách nhất định với các nhân vật, từ đó có thể miêu tả, đánh giá một cách khách quan hơn. Thông qua cái nhìn của ông họa sĩ, người đọc có thể hình dung rõ nét về vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa và vẻ đẹp tâm hồn của những con người nơi đây.
-
Khả năng đi sâu vào nội tâm nhân vật: Mặc dù là ngôi kể thứ ba, nhưng điểm nhìn trần thuật chủ yếu tập trung vào ông họa sĩ. Điều này cho phép tác giả khai thác sâu sắc những suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật này, đặc biệt là sự rung động trước vẻ đẹp của anh thanh niên và những con người bình dị khác. Người đọc có thể cảm nhận được sự đồng điệu, thấu hiểu của ông họa sĩ đối với những người lao động thầm lặng.
-
Tạo sự lôi cuốn và hấp dẫn: Việc sử dụng ngôi kể thứ ba kết hợp với điểm nhìn trần thuật linh hoạt giúp câu chuyện trở nên lôi cuốn hơn. Tác giả có thể dễ dàng thay đổi góc nhìn, dẫn dắt người đọc khám phá những khía cạnh khác nhau của câu chuyện, từ đó tạo ra sự bất ngờ và thú vị.
-
Khắc họa nhân vật chính gián tiếp: Mặc dù anh thanh niên là nhân vật trung tâm, nhưng tác giả không trực tiếp miêu tả anh mà để anh hiện lên qua lời kể, cảm nhận của những người xung quanh, đặc biệt là ông họa sĩ và cô kỹ sư. Điều này giúp nhân vật anh thanh niên trở nên sống động, chân thực và đáng tin cậy hơn. Cách xây dựng nhân vật gián tiếp này cũng tạo nên sự kín đáo, gợi mở, kích thích trí tưởng tượng của người đọc.
-
Thể hiện chủ đề tư tưởng của tác phẩm: Thông qua cái nhìn của ông họa sĩ, tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp của những con người lao động bình dị, âm thầm cống hiến cho đất nước. Ngôi kể này giúp tác giả truyền tải thông điệp về ý nghĩa của cuộc sống, về sự gắn bó giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên.
Tóm lại, việc sử dụng ngôi kể thứ ba kết hợp với điểm nhìn trần thuật tập trung vào nhân vật ông họa sĩ là một lựa chọn nghệ thuật tinh tế và hiệu quả của Nguyễn Thành Long. Ngôi kể này không chỉ giúp tác giả miêu tả khách quan, chân thực về cuộc sống và con người ở Sa Pa mà còn tạo ra sự lôi cuốn, hấp dẫn cho câu chuyện, đồng thời thể hiện sâu sắc chủ đề tư tưởng của tác phẩm. “Lặng lẽ Sa Pa” nhờ đó trở thành một tác phẩm văn học đáng đọc, đáng suy ngẫm về vẻ đẹp của con người Việt Nam trong lao động và cuộc sống.
