Giữa khung cảnh núi non hùng vĩ của Sapa, Lào Cai, lan Trần Mộng nổi bật như một biểu tượng của sự sang trọng và tinh tế. Dù kinh tế có nhiều biến động, loài hoa này vẫn được giới “đại gia” săn đón với mức giá lên đến hàng trăm triệu đồng mỗi chậu. Vậy điều gì đã tạo nên sức hút đặc biệt của Lan Trần Mộng Sapa?
Tả Phìn, một vùng đất thuộc Sapa, được mệnh danh là “thủ phủ” của lan Trần Mộng. Hàng năm, hàng nghìn chậu lan từ đây được vận chuyển đi khắp cả nước. Trong số các loại địa lan, Trần Mộng luôn được các nhà vườn ưu ái bởi vẻ đẹp độc đáo, độ bền của hoa và đặc biệt, đối tượng khách hàng của nó là những người sành chơi, am hiểu về hoa lan.
Ông Lương Minh Tuấn, một nhà vườn lâu năm tại Tả Phìn, chia sẻ rằng lan Trần Mộng cần được chăm sóc kỹ lưỡng trong khoảng 2-3 năm mới cho hoa. Tuy nhiên, hoa của nó có thể tươi tốt đến 3-4 tháng.
Bất chấp những khó khăn kinh tế, các “đại gia” vẫn tìm đến các nhà vườn để đặt mua những chậu lan Trần Mộng đẹp nhất để trang trí trong dịp Tết.
“Thuyền hoa” được tạo thành từ hơn 260 cành lan Trần Mộng đã được bán cho một khách hàng ở Đại Lải, Vĩnh Phúc với giá 120 triệu đồng. Toàn bộ số lan này đều là lan Trần Mộng màu xanh ngọc, có nguồn gốc từ Tả Phìn, Sapa.
Ông Tuấn cũng giới thiệu một chậu lan Trần Mộng khác trị giá 50 triệu đồng, đã có người đặt mua. Điểm đặc biệt của chậu lan này là những cành hoa màu xanh ngọc có chiều dài gần 2 mét, mỗi cành mang hàng chục bông hoa lan.
Quá trình ghép lan đòi hỏi người trồng phải có kinh nghiệm dày dặn, vì sự thay đổi của môi trường, nhiệt độ, hoặc việc thay đất có thể khiến hoa bị úa vàng, rụng hoặc héo.
Để bảo vệ những chậu địa lan Trần Mộng đắt giá, gia đình ông Tuấn đã phải dựng đến 3 lớp lưới để chống nắng, mưa và sương muối. Việc điều chỉnh các lớp lưới phù hợp với thời tiết giúp hoa luôn tươi tốt và giữ được vẻ đẹp vốn có.
Trong vườn nhà ông còn có một dòng địa lan quý hiếm khác, đó là lan Sato có nguồn gốc từ Trung Quốc. Theo ông, giống lan này đã dần bị thoái hóa nên hiện tại rất ít nhà vườn ở Lào Cai còn trồng.
Theo ông Lương Minh Tuấn, lan Trần Mộng Sapa có giá trị cao hơn so với các loại lan khác nhờ vào câu chuyện và ý nghĩa đặc biệt mà nó mang lại. Đây là loại lan khó trồng, đòi hỏi người trồng phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng và kinh nghiệm dày dặn. Mặc dù lan cần ánh nắng và gió để phát triển, nhưng người trồng phải điều chỉnh mức độ nắng gió sao cho phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây.
Để thuận tiện cho việc kinh doanh, các nhà vườn ở Tả Phìn đã di chuyển các chậu lan Trần Mộng xuống khu vực Cốc San, gần thành phố Lào Cai. Họ thường thuê đất hoặc vườn của các hộ dân sống dọc quốc lộ 4D, tuyến đường chính dẫn lên Sapa. Bên cạnh việc chăm sóc để lan luôn đẹp mắt, các nhà vườn còn phải bố trí người trực 24/24 để vừa bán hàng, vừa bảo vệ tài sản của mình.
Mặc dù năm nay thời tiết thuận lợi giúp lan phát triển tốt, nhưng do ảnh hưởng của tình hình kinh tế, việc mua sắm hoa lan có phần hạn chế hơn so với các năm trước.
Ông Nguyễn Trung Kiên, chủ nhà vườn Kiên Nguyễn ở Tả Phìn, cho biết: “Nhà vườn chúng tôi trồng cả lan Trần Mộng và lan Sato. Lan Trần Mộng năm nay rất đẹp, còn lan Sato cũng đã bắt đầu nở. Tuy nhiên, do kinh tế khó khăn, nhiều người chuyển sang mua lan Sato vì giá cả phải chăng hơn và có nhiều màu sắc khác nhau”.
Ngoài ra, những người trồng lan ở Tả Phìn còn phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các loại lan nhập khẩu từ Trung Quốc với giá thành rẻ hơn nhiều so với lan Việt Nam.
Ông Kiên cũng cho biết thêm rằng ngay cả lan Trung Quốc được trồng tại Việt Nam cũng có giá khác biệt. Tuy nhiên, về chất lượng, lan trồng ở Sapa vẫn vượt trội hơn hẳn, với hoa nở đẹp, lá xanh tươi, mặt hoa to và căng, chơi được lâu hơn. Lan Trung Quốc thường được trồng trong nhà kính, chăm sóc theo quy trình công nghiệp nên không khỏe mạnh và phát triển tốt như lan Sapa.
Chính vì sự cạnh tranh về giá, các nhà vườn phải không ngừng sáng tạo, tạo ra những chậu lan độc đáo để thu hút khách hàng.
Giá lan Trần Mộng Sapa dao động tùy thuộc vào loại và mặt hoa, từ 150.000 – 250.000 đồng/cành đối với loại thường, và có thể lên đến 500.000 – 700.000 đồng/cành đối với những loại hoa xanh ngọc, lưỡi đỏ đậm. Tuy nhiên, những loại lan đắt tiền này không có nhiều trên thị trường, chủ yếu vẫn là các dòng lan tầm trung, phù hợp với túi tiền của nhiều người tiêu dùng.
Theo thống kê của Phòng Kinh tế thị xã Sa Pa, hiện nay trên địa bàn có khoảng 100.000 chậu địa lan, chủ yếu là giống lan Trần Mộng. Dự kiến trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, các nhà vườn sẽ cung cấp khoảng 30.000 chậu địa lan ra thị trường.
