Vấn đề xác định chính xác kinh đô của nước Văn Lang luôn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi và thắc mắc trong giới nghiên cứu lịch sử và giáo dục. Các nguồn sử liệu khác nhau đưa ra những thông tin khác nhau, dẫn đến sự bối rối cho cả người dạy và người học. Vậy, kinh đô của nước Văn Lang thực sự là ở đâu: Bạch Hạc, Văn Lang hay Phong Châu?
Một số tài liệu, như sách giáo khoa Lịch sử lớp 6 (NXB Giáo Dục, tái bản 2003) và cuốn “Hỏi đáp lịch sử 6” (NXB Giáo Dục, 2002), đề cập đến hai địa danh liên quan đến kinh đô Văn Lang: Văn Lang và Bạch Hạc. Sách giáo khoa Lịch sử lớp 10 (NXB Giáo Dục, 2003) còn khẳng định “Kinh đô Của Nước Văn Lang Là Bạch Hạc (Việt Trì, Phú Thọ)”.
Trong khi đó, một số nhà nghiên cứu lịch sử dựa trên các nguồn sử liệu cổ như Đại Việt sử ký toàn thư lại cho rằng kinh đô của nước Văn Lang là Phong Châu (Việt Trì, Phú Thọ). Các tác giả như Phan Huy Chú, Đào Duy Anh, Trần Trọng Kim, Nguyễn Khắc Thuần, Nguyễn Đình Đầu cũng sử dụng địa danh Phong Châu để chỉ kinh đô của nhà nước đầu tiên trong lịch sử Việt Nam.
Sự khác biệt này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm:
- Sự biến đổi của địa danh: Theo thời gian, tên gọi các địa điểm có thể thay đổi. Văn Lang, Bạch Hạc và Phong Châu có thể là những tên gọi khác nhau của cùng một khu vực hoặc những địa điểm lân cận có liên quan mật thiết đến nhau.
- Sự phát triển của nhà nước Văn Lang: Kinh đô có thể đã di chuyển qua các giai đoạn khác nhau trong lịch sử tồn tại của nhà nước Văn Lang.
- Sự khác biệt trong cách hiểu và giải thích các nguồn sử liệu: Các nhà nghiên cứu có thể có những cách tiếp cận khác nhau khi phân tích các tài liệu lịch sử, dẫn đến những kết luận khác nhau.
Việc xác định chính xác kinh đô của nước Văn Lang đòi hỏi sự nghiên cứu sâu rộng và đối chiếu cẩn thận các nguồn sử liệu khác nhau. Cho đến nay, vẫn chưa có một kết luận cuối cùng được thống nhất. Tuy nhiên, việc tìm hiểu về vấn đề này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, cũng như vai trò quan trọng của vùng đất Phú Thọ trong quá trình hình thành và phát triển của quốc gia Việt Nam.