I. Bối Cảnh Quốc Tế và Những Chuyển Biến Ở Việt Nam
Sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, trật tự thế giới mới hình thành với hệ thống Véc-xai – Oasinhtơn. Các nước tư bản, đặc biệt là Pháp, ra sức khôi phục kinh tế sau chiến tranh. Cách mạng Tháng Mười Nga thành công đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới.
Tại Việt Nam, Pháp tiến hành cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai nhằm bù đắp thiệt hại chiến tranh và củng cố vị thế. Chúng tăng cường đầu tư vào nông nghiệp (đồn điền cao su), công nghiệp (khai thác mỏ), phát triển giao thông vận tải và độc chiếm thị trường.
Sự khai thác thuộc địa của Pháp đã làm biến đổi kinh tế – xã hội Việt Nam. Nền kinh tế Việt Nam trở thành nền kinh tế thuộc địa, lệ thuộc vào Pháp. Xã hội Việt Nam phân hóa sâu sắc với sự xuất hiện của các giai cấp, tầng lớp mới: địa chủ, nông dân, tiểu tư sản, tư sản và công nhân.
II. Các Giai Cấp Xã Hội Việt Nam và Mâu Thuẫn Chủ Yếu
Sự phân hóa giai cấp diễn ra mạnh mẽ. Giai cấp địa chủ phong kiến phân hóa thành nhiều bộ phận, trong đó một bộ phận nhỏ có tinh thần yêu nước. Giai cấp nông dân chiếm đại đa số dân số, bị bần cùng hóa và mâu thuẫn gay gắt với thực dân Pháp. Giai cấp tiểu tư sản, bao gồm trí thức, học sinh, sinh viên, tăng nhanh về số lượng, có tinh thần dân tộc dân chủ, hăng hái tham gia các cuộc đấu tranh. Giai cấp tư sản hình thành, phân hóa thành tư sản mại bản và tư sản dân tộc.
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất, đến sau chiến tranh thế giới thứ nhất tăng nhanh về số lượng. Họ bị áp bức, bóc lột nặng nề, có mối liên hệ mật thiết với nông dân, sớm chịu ảnh hưởng của trào lưu cách mạng vô sản và nhanh chóng trở thành động lực cách mạng mạnh mẽ. Mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội Việt Nam lúc này là mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với thực dân Pháp và tay sai.
III. Phong Trào Dân Tộc Dân Chủ 1919 – 1930 và Sự Vươn Lên Của Khuynh Hướng Vô Sản
Trong giai đoạn này, phong trào yêu nước Việt Nam phát triển theo hai khuynh hướng chính: dân chủ tư sản và vô sản.
-
Khuynh hướng dân chủ tư sản:
- Hoạt động của tư sản và tiểu tư sản: tẩy chay hàng Hoa Kiều, vận động “chấn hưng nội hóa”, thành lập Đảng Lập hiến, xuất bản báo chí tiến bộ…
- Việt Nam Quốc dân đảng: thành lập năm 1927, chủ trương “cách mạng bằng sắt và máu”. Khởi nghĩa Yên Bái (1930) thất bại đánh dấu sự chấm dứt vai trò của giai cấp tư sản trong phong trào giải phóng dân tộc.
-
Khuynh hướng vô sản:
- Phong trào công nhân: phát triển mạnh mẽ từ tự phát đến tự giác, với nhiều cuộc bãi công lớn. Tổ chức Công hội bí mật do Tôn Đức Thắng sáng lập.
- Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên: thành lập năm 1925, truyền bá lý luận cách mạng giải phóng dân tộc theo khuynh hướng vô sản, chuẩn bị về tư tưởng chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản.
- Nguyễn Ái Quốc: tìm ra con đường cứu nước theo khuynh hướng vô sản, truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin vào Việt Nam, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, chủ trì Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.
IV. Sự Ra Đời Của Đảng Cộng Sản Việt Nam
Năm 1929, ba tổ chức cộng sản ra đời: Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn. Tuy nhiên, sự hoạt động riêng rẽ của ba tổ chức này gây chia rẽ trong phong trào cách mạng.
Đầu năm 1930, Nguyễn Ái Quốc triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản tại Hương Cảng (Trung Quốc), thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Hội nghị thông qua Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng, xác định đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam là làm “tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”.
V. Ý Nghĩa Sự Ra Đời Của Đảng Cộng Sản Việt Nam và Sự Chiếm Ưu Thế Của Khuynh Hướng Vô Sản
Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam là một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc, chấm dứt tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước, mở ra con đường đấu tranh giành độc lập dân tộc và tiến lên chủ nghĩa xã hội. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả của sự kết hợp chủ nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam, khẳng định Khuynh Hướng Vô Sản Ngày Càng Chiếm ưu Thế trong phong trào dân tộc Việt Nam. Sự lãnh đạo của Đảng làm cho cách mạng Việt Nam trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới.
