Câu hỏi: Phát biểu nào sau đây là không đúng khi nói về quá trình giao phối giữa các cá thể trong quần thể?
A. Quá trình giao phối làm giảm tính có hại của các đột biến phát sinh trong quần thể.
B. Giao phối không ngẫu nhiên làm giảm tính đa dạng di truyền trong quần thể.
C. Giao phối không ngẫu nhiên giúp hình thành các kiểu gene thích nghi trong quần thể.
D. Giao phối ngẫu nhiên làm tăng tính đa dạng di truyền trong quần thể.
Lời giải chi tiết:
Đáp án đúng là C. Phát biểu “Giao phối không ngẫu nhiên giúp hình thành các kiểu gene thích nghi trong quần thể” là sai.
Giải thích:
-
Giao phối ngẫu nhiên: Là hình thức giao phối mà các cá thể trong quần thể có cơ hội giao phối với nhau một cách hoàn toàn ngẫu nhiên, không có sự lựa chọn dựa trên kiểu hình hoặc kiểu gen. Điều này làm tăng tính đa dạng di truyền, tạo ra nhiều tổ hợp gen mới, là nguyên liệu cho quá trình chọn lọc tự nhiên.
-
Giao phối không ngẫu nhiên: Là hình thức giao phối mà các cá thể lựa chọn bạn tình dựa trên một số đặc điểm nhất định. Điều này có thể dẫn đến:
- Giảm tính đa dạng di truyền: Vì một số kiểu gen nhất định được ưu tiên hơn các kiểu gen khác.
- Tăng tần số kiểu gen đồng hợp: Các cá thể có kiểu gen tương tự có xu hướng giao phối với nhau nhiều hơn.
- Không trực tiếp tạo ra kiểu gen thích nghi: Kiểu gen thích nghi được hình thành chủ yếu thông qua đột biến, giao phối ngẫu nhiên và chọn lọc tự nhiên. Giao phối không ngẫu nhiên có thể gián tiếp ảnh hưởng đến quá trình này, nhưng không phải là cơ chế chính.
Ảnh minh họa quá trình giao phối ngẫu nhiên, tạo ra sự đa dạng di truyền trong quần thể, làm phong phú nguồn gen.
Tại sao đáp án C sai?
Cơ chế chính tạo nên các kiểu gen thích nghi trong quần thể là sự kết hợp của ba quá trình:
- Đột biến: Tạo ra các biến dị di truyền mới.
- Giao phối ngẫu nhiên: Kết hợp các gen đột biến lại với nhau, tạo ra các tổ hợp gen mới.
- Chọn lọc tự nhiên: Chọn lọc các tổ hợp gen thích nghi nhất với môi trường.
Giao phối không ngẫu nhiên có xu hướng làm giảm tính đa dạng di truyền, do đó có thể làm chậm quá trình tiến hóa và giảm khả năng hình thành các kiểu gen thích nghi mới.
Phân tích các đáp án còn lại:
- A. Quá trình giao phối làm giảm tính có hại của các đột biến phát sinh trong quần thể: Đúng. Giao phối có thể giúp che giấu các đột biến lặn có hại bằng cách tạo ra các cá thể dị hợp tử.
- B. Giao phối không ngẫu nhiên làm giảm tính đa dạng di truyền trong quần thể: Đúng. Như đã giải thích ở trên.
- D. Giao phối ngẫu nhiên làm tăng tính đa dạng di truyền trong quần thể: Đúng. Như đã giải thích ở trên.
Sơ đồ minh họa các yếu tố chính của cơ chế tiến hóa: đột biến, giao phối ngẫu nhiên và chọn lọc tự nhiên, trong đó giao phối ngẫu nhiên đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự đa dạng di truyền.
Kết luận:
Khi nói về hóa tổng hợp, phát biểu sai là “Giao phối không ngẫu nhiên giúp hình thành các kiểu gene thích nghi trong quần thể”. Thay vào đó, giao phối ngẫu nhiên kết hợp với đột biến và chọn lọc tự nhiên mới là động lực chính cho sự hình thành các kiểu gen thích nghi.
