Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh
Ngày xửa ngày xưa, vào đời Hùng Vương thứ mười tám, có một nàng công chúa tên là Mị Nương, sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Vua Hùng yêu thương con gái hết mực, muốn kén cho nàng một người chồng tài giỏi xứng đáng.
Hay tin vua Hùng kén rể, khắp nơi tìm đến hai chàng trai tài giỏi nhất vùng. Một người là Sơn Tinh, thần núi Tản Viên, có sức mạnh dời non lấp biển. Người còn lại là Thủy Tinh, thần nước, hô mưa gọi gió dễ dàng.
Vua Hùng phân vân không biết chọn ai, bèn nghĩ ra một cách: “Ta thấy hai con đều tài giỏi. Ngày mai ai mang sính lễ đến trước, ta gả Mị Nương cho người đó.” Sính lễ gồm “một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng, voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi.”
Sáng sớm hôm sau, Sơn Tinh đã mang đầy đủ sính lễ đến trước và rước Mị Nương về núi.
Thủy Tinh đến sau, không cưới được Mị Nương, vô cùng tức giận. Hắn nổi giận lôi đình, hô mưa gọi gió, dâng nước đánh Sơn Tinh để cướp lại người đẹp.
Thủy Tinh hô mưa, gọi gió, làm thành giông bão kinh hoàng. Nước dâng cao nhấn chìm nhà cửa, ruộng đồng. Thành Phong Châu chìm trong biển nước.
Sơn Tinh không hề nao núng. Chàng dùng phép thuật bốc đồi, dời núi, ngăn chặn dòng nước lũ. Hai bên đánh nhau kịch liệt suốt mấy tháng trời.
Cuối cùng, Thủy Tinh đuối sức, đành rút quân về. Tuy vậy, mối thù vẫn còn đó. Hàng năm, Thủy Tinh lại dâng nước đánh Sơn Tinh để trả thù, nhưng lần nào cũng thất bại. Dân gian ta có câu “tháng bảy nước chảy tháng ba”, chính là để nói về cuộc chiến dai dẳng này.
Sự tích bánh chưng, bánh giầy
Vào đời Hùng Vương thứ sáu, nhà vua muốn chọn người nối ngôi trong số các hoàng tử. Vua ra điều kiện, người nào làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương, sẽ được truyền ngôi.
Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ khắp nơi để dâng lên vua cha.
Lang Liêu là một hoàng tử con vua, nhưng sống cuộc đời giản dị, quen với việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. Mẹ Lang Liêu mất sớm, chàng sống thiếu thốn hơn các anh em khác. Chàng không biết lấy gì để dâng lên Tiên vương.
Một đêm, Lang Liêu mơ thấy thần mách bảo: “Trong trời đất, không gì quý bằng gạo. Hãy lấy gạo làm bánh dâng lên Tiên vương.”
Tỉnh dậy, Lang Liêu làm theo lời thần. Chàng lấy gạo nếp làm bánh, một loại hình vuông tượng trưng cho đất gọi là bánh chưng, một loại hình tròn tượng trưng cho trời gọi là bánh giầy. Nhân bánh làm bằng đậu xanh và thịt lợn.
Đến ngày lễ, các hoàng tử dâng lên bao nhiêu là của ngon vật lạ. Đến lượt Lang Liêu, chàng đem hai loại bánh giản dị dâng lên. Vua Hùng vô cùng hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu.
Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành những món ăn truyền thống không thể thiếu trong mỗi dịp Tết đến của người Việt Nam. Câu chuyện về Lang Liêu và bánh chưng bánh giầy không chỉ là một truyền thuyết mà còn là bài học về giá trị của sự giản dị, lòng thành kính và sự gắn bó với cội nguồn.