Mười năm… một khoảng thời gian đủ dài để những kỷ niệm phai màu, nhưng có những hình ảnh vẫn còn nguyên vẹn trong tâm trí. Mười năm kể từ lần cuối tôi gặp anh, một người bạn, một người đồng nghiệp, một người mà tôi đã từng chia sẻ những khoảnh khắc vui buồn trong cuộc sống.
Thấu cảm, trước và sau Brené Brown, là hai khái niệm hoàn toàn khác biệt trong cách tôi cảm nhận và thấu hiểu người khác. Trước đây, tôi thường nhầm lẫn thấu cảm với thương hại. Nhưng sau khi học hỏi từ Brené Brown, tôi đã có một cái nhìn sâu sắc hơn về ý nghĩa thực sự của thấu cảm.
Thấu cảm không đơn thuần là cảm thông với nỗi đau của người khác, mà là khả năng đặt mình vào vị trí của họ, nhìn nhận sự việc từ góc độ của họ và cảm nhận những gì họ đang trải qua. Đó là khả năng “nói chuyện quan điểm” – chấp nhận rằng quan điểm của người khác là sự thật của họ.
Thấu cảm đòi hỏi chúng ta phải gạt bỏ sự phán xét, lắng nghe một cách chân thành và nhận diện cảm xúc của người khác. Thấu cảm là “cảm nhận cùng với” người khác. Nó giống như việc “khi ai đó đang ở dưới một cái hố sâu và họ hét lên từ đáy và nói, ‘Tôi bị mắc kẹt. Trời tối. Tôi bị choáng ngợp.’ Và sau đó, chúng ta nhìn và chúng ta nói ‘Này, tôi biết cảm giác ở dưới này như thế nào và bạn không đơn độc.'”
Ngược lại, thương hại là một phản ứng bề ngoài, thường đi kèm với những lời an ủi sáo rỗng hoặc những lời khuyên không phù hợp. Thương hại là nói “Ôi, tệ thật nhỉ? Errrr, bạn có muốn một chiếc bánh sandwich không?” Hoặc bất cứ điều gì bắt đầu bằng “Ít nhất thì…” hoặc cố gắng tìm ra một tia sáng le lói trong một điều gì đó đau đớn. Nó giống như cố gắng an ủi ai đó bằng cách tỏ ra rằng bạn đã trải qua điều tồi tệ hơn.
Trong nhiều trường hợp (nếu không phải tất cả), khi ai đó chia sẻ điều gì đó đau đớn, tất cả những gì họ tìm kiếm là một người lắng nghe và thừa nhận rằng điều đó thật khó khăn. Không phải là để so sánh nỗi đau hoặc đưa ra giải pháp từ kinh nghiệm.
Tôi nhớ như in cái ngày chúng tôi chia tay. Không có những lời hứa hẹn vĩnh cửu, không có những giọt nước mắt bi lụy. Chỉ là một cái bắt tay nhẹ nhàng và một lời chúc tốt đẹp. Nhưng trong ánh mắt anh, tôi nhận ra sự mệt mỏi, sự cô đơn và cả những gánh nặng mà anh đang mang trên vai. Lúc đó, tôi đã không đủ thấu cảm để hiểu hết những gì anh đang trải qua.
Mười năm trôi qua, tôi đã học được rất nhiều điều về cuộc sống, về con người và về chính bản thân mình. Tôi hiểu rằng, đôi khi, tất cả những gì một người cần là một bờ vai để dựa vào, một đôi tai để lắng nghe và một trái tim để thấu hiểu. Và tôi ước, giá như tôi đã có thể cho anh điều đó vào mười năm trước.