Câu nói nổi tiếng của Tiến sĩ W. Edwards Deming: “Không nhất thiết phải thay đổi. Sự sống còn không phải là bắt buộc” thường được trích dẫn trong các chữ ký email, đặc biệt là trong giới những người thực hành Lean. Tuy nhiên, liệu chúng ta đã thực sự hiểu đúng ý nghĩa và vận dụng nó một cách chính xác?
Dường như câu nói này, cùng với một vài câu nói khác mang “màu sắc” Deming, lại phổ biến hơn những giáo lý thực tế của ông.
Có một sự thật thú vị là, câu nói này không xuất hiện trong hai cuốn sách chính của Deming, Out of the Crisis và The New Economics. Vậy nguồn gốc thực sự của nó từ đâu?
Clare Crawford-Mason, người từng làm việc chặt chẽ với Deming, chia sẻ rằng câu nói chính xác là: “Sống sót là tùy chọn. Không ai phải thay đổi.”
Dù diễn đạt theo cách nào, thông điệp cốt lõi vẫn là: không có một công ty nào được đảm bảo thành công vĩnh viễn. Điều này đúng với bất kỳ tổ chức nào, từ những tập đoàn lớn đến các doanh nghiệp nhỏ.
“Không nhất thiết phải thay đổi” không có nghĩa là trì trệ
Việc trích dẫn câu nói “Không nhất thiết phải thay đổi. Sự sống còn không phải là bắt buộc” đôi khi bị lạm dụng. Một số người sử dụng nó như một lời đe dọa mơ hồ, hoặc để ép buộc người khác tuân thủ những thay đổi từ trên xuống. Khi ai đó phản đối (thường là vì lý do chính đáng hoặc vì họ hiểu rõ hệ thống hơn “sếp”), họ có thể bị đáp trả bằng câu nói này.
Nói cách khác, đó là một cách ngụy biện để áp đặt ý kiến cá nhân, trừng phạt những người phản kháng và dán nhãn họ là “chống lại sự thay đổi”, từ đó ngầm ám chỉ rằng họ sẽ không thể tồn tại.
Vậy, khi nào thì “không nhất thiết phải thay đổi” là đúng?
Theo tinh thần của Deming, “không nhất thiết phải thay đổi” không có nghĩa là đứng im một chỗ và chờ đợi. Thay vào đó, nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ hệ thống, tập trung vào cải tiến liên tục và tạo ra một môi trường làm việc mà mọi người đều có thể phát triển.
Nếu bạn đang trích dẫn câu nói này trong chữ ký email của mình, hãy tự hỏi bản thân:
- Bạn đã ngừng phụ thuộc vào việc kiểm tra như một cách để đạt được chất lượng chưa?
- Bạn có đang loại bỏ sự sợ hãi trong tổ chức của mình không?
- Bạn có đang hướng tới việc chỉ sử dụng một nhà cung cấp duy nhất thay vì đối đầu các nhà cung cấp để có được lợi ích ngắn hạn không?
- Bạn đã loại bỏ các khẩu hiệu, lời kêu gọi và mục tiêu cho lực lượng lao động chưa?
- Bạn có kế hoạch loại bỏ các chỉ tiêu số lượng cho lực lượng lao động hoặc quản lý không?
- Bạn đã loại bỏ việc đánh giá hiệu suất hàng năm, xếp hạng và hệ thống khen thưởng chưa?
Ít nhất, bạn đã:
- Thực hiện các bước để mỗi người bạn làm việc cùng cảm thấy vui vẻ trong công việc chưa?
- Áp dụng các bài học về sự khác biệt giữa nguyên nhân thông thường và nguyên nhân đặc biệt chưa?
- Thực hiện các bước để hiểu và quản lý mỗi người như một cá nhân chưa?
- Cố gắng khai thác động lực nội tại của mọi người chưa?
Deming và Toyota: Một mối quan hệ phức tạp
Tiến sĩ Shoichiro Toyoda, Chủ tịch và cựu Chủ tịch (1982-1999) của Toyota, từng nói: “Mỗi ngày tôi đều nghĩ về những gì ông ấy (Deming) đã mang lại cho chúng tôi. Deming là cốt lõi trong quản lý của chúng tôi.”
Tuy nhiên, ngay cả Toyota hiện đại cũng không tuân theo mọi khuyến nghị của Tiến sĩ Deming.
Vậy nên, trước khi sử dụng câu nói “Không nhất thiết phải thay đổi” như một lời răn đe, hãy chắc chắn rằng bạn đang thực sự hiểu và áp dụng những nguyên tắc cốt lõi trong triết lý quản lý của Deming.