Năm 1980, bài thơ “Chùa Hương” của Nguyễn Nhược Pháp đã lay động trái tim nhạc sĩ Trung Đức, khi ấy đang làm việc tại Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam. Vẻ đẹp của câu chữ đã khơi nguồn cảm hứng để ông phổ nhạc, tạo nên một ca khúc đi vào lòng người.
Tuy nhiên, thời điểm đó, Trung Đức chưa được công nhận là nhạc sĩ, nên ca khúc của ông không nhận được sự quan tâm từ hội đồng duyệt.
Nhạc sĩ Trung Đức trầm ngâm nhớ lại kỷ niệm về ca khúc Em Đi Chùa Hương.
Để ca khúc được trình diễn, nhạc sĩ Trung Đức đã có một quyết định táo bạo: ký tên Trần Văn Khê, một giáo sư âm nhạc nổi tiếng, vào phần sáng tác. Quyết định này xuất phát từ suy nghĩ rằng, một ca sĩ trẻ tuổi khó có thể được tin tưởng sáng tác một tác phẩm âm nhạc giá trị. Hội đồng duyệt đã chấp thuận ca khúc ngay sau khi thấy tên tuổi của Giáo sư Trần Văn Khê.
Ca khúc “Em đi chùa Hương” sau đó đã được Trung Đức thể hiện và nhanh chóng nhận được sự yêu mến của khán giả. Mặc dù mang một chút “mạo danh”, hành động này đã mở đường cho một tác phẩm âm nhạc sống mãi với thời gian.
Nhạc sĩ Trung Đức luôn ấp ủ mong muốn được gặp gỡ và xin lỗi Giáo sư Trần Văn Khê về sự “mạo muội” này. Tuy nhiên, cơ hội đó đã không bao giờ đến. Giáo sư Trần Văn Khê, một người đức độ và yêu quý văn hóa dân tộc, đã không hề trách móc hay có bất kỳ ý kiến gì về sự việc này. Ông đã để cho tác phẩm được trả về đúng với tác giả thực sự của nó. Dẫu vậy, đến nay vẫn còn một số trang web ghi nhầm tác giả ca khúc là Trần Văn Khê.
Giai điệu của “Em đi chùa Hương” được nhạc sĩ Trung Đức sáng tác hoàn toàn dựa trên cảm xúc, không quá cầu kỳ về kỹ thuật. Sự vui tươi, nhí nhảnh, rộn ràng trong từng nốt nhạc đã tái hiện một cách sinh động hình ảnh cô gái tuổi trăng tròn đang hân hoan trẩy hội chùa Hương:
“Hôm qua, em đi chùa Hương/ Hoa cỏ còn mờ hơi sương/ Cùng thầy me vấn đầu soi gương/ Nho nhỏ cái đuôi gà cao/ Em đeo cái dải yếm đào/ Quần lĩnh áo the mới/ Tay em cầm chiếc nón quai thao/ Chân em đi đôi guốc cao cao”.
“Hôm Qua Em đi Chùa Hương” không chỉ là một ca khúc, mà còn là một bức tranh âm nhạc sống động về lễ hội truyền thống, về vẻ đẹp của người con gái Việt Nam và về những giá trị văn hóa tốt đẹp. Ca khúc này đã trở thành một phần không thể thiếu trong lòng những người yêu mến âm nhạc Việt Nam.
Nhạc sĩ, ca sĩ, NSND Trung Đức (sinh năm 1952), người con của Hà Nội, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả với những ca khúc mang đậm âm hưởng dân ca và cách mạng. Bên cạnh “Em đi chùa Hương”, ông còn được biết đến với nhiều tác phẩm nổi tiếng khác như “Nhớ về hội Lim”, “Chân quê” (thơ Nguyễn Bính), “Gọi em”…
