Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (khóa I), diễn ra tại Pắc Bó, Cao Bằng, vào tháng 5 năm 1941, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Hội nghị Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 5 năm 1941 đã hoàn chỉnh chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu và xúc tiến chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
Sau hơn một năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (tháng 11 năm 1939), phong trào cách mạng Việt Nam tiếp tục phát triển, chứng tỏ chủ trương chuyển hướng chiến lược của Đảng Cộng sản Đông Dương là đúng đắn và bước đầu mang lại hiệu quả. Mặt trận Thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương được mở rộng, đấu tranh vũ trang được đẩy mạnh với các cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (tháng 9 năm 1940) và Nam Kỳ (tháng 11 năm 1940).
Trước yêu cầu mới của tình hình cách mạng, đầu năm 1941, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc về nước để xây dựng căn cứ địa, tổ chức các đoàn thể cứu quốc và mở lớp huấn luyện cán bộ, chuẩn bị triệu tập Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 5 năm 1941 đã.
Ngày 10/5/1941, Hội nghị chính thức khai mạc dưới sự chủ trì của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc, đại diện cho Quốc tế Cộng sản. Tham dự Hội nghị có các đồng chí Trường Chinh, Hoàng Văn Thụ, Hoàng Quốc Việt, Phùng Chí Kiên, cùng đại biểu các xứ ủy Bắc Kỳ, Trung Kỳ và một số đại biểu hoạt động ở nước ngoài.
Hội nghị tập trung phân tích sâu sắc tình hình thế giới, khu vực và trong nước, dự kiến chiều hướng phát triển của Chiến tranh thế giới lần thứ II. Hội nghị khẳng định rằng, sau Chiến tranh thế giới lần thứ I đã xuất hiện nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên là Liên Xô, và cuộc chiến tranh hiện tại sẽ tạo điều kiện cho cách mạng ở nhiều nước thành công, từ đó làm xuất hiện thêm nhiều nước xã hội chủ nghĩa. Cách mạng Việt Nam được xác định là một bộ phận của cách mạng vô sản thế giới, một bộ phận của phong trào dân chủ chống phát xít, và cần tích cực ủng hộ Liên Xô và cách mạng Trung Quốc. Hội nghị chủ trương giương cao hơn nữa ngọn cờ giải phóng dân tộc, xác định kẻ thù chính của nhân dân Đông Dương là thực dân Pháp, phát xít Nhật và các lực lượng phản động tay sai.
Nghị quyết Hội nghị nhấn mạnh: Quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, dân tộc. Nếu không giải quyết được vấn đề giải phóng dân tộc, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì quyền lợi của bộ phận, của giai cấp sẽ không thể được đảm bảo.
Hội nghị quyết định tiếp tục tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, chỉ tịch thu ruộng đất của đế quốc và phần tử Việt gian phản động, thực hiện chia lại ruộng công, giảm tô, và sau này sẽ tiến lên thực hiện đầy đủ chủ trương “người cày có ruộng”. Về vấn đề tổ chức Mặt trận Thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương, Hội nghị xác định vấn đề dân tộc trong phạm vi từng nước Việt Nam, Lào và Campuchia, nhằm phát huy cao độ lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu của nhân dân mỗi nước, đồng thời gắn bó với các dân tộc anh em ở Đông Dương chống kẻ thù chung. Với tinh thần đó, Đảng ta quyết định thành lập Việt Nam Độc lập Đồng minh (Việt Minh), thay thế cho Mặt trận Dân tộc chống phát xít Pháp – Nhật, bao gồm các tổ chức quần chúng chống đế quốc lấy tên là Hội Cứu quốc (Hội Công nhân Cứu quốc, Hội Nông dân Cứu quốc…).
Một trong những nội dung quan trọng nhất của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 5 năm 1941 đã khẳng định rõ việc sử dụng khởi nghĩa vũ trang để đập tan ách thống trị của phát xít Pháp – Nhật, giành lại độc lập dân tộc, lập nên nhà nước Dân chủ Cộng hòa. Hội nghị đã dự kiến và phân tích kỹ lưỡng các điều kiện khách quan và chủ quan thuận lợi cho một cuộc tổng khởi nghĩa, cũng như các hình thái khởi nghĩa có thể diễn ra. Hội nghị đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu không được ỷ lại vào những điều kiện bên ngoài, mà phải dựa vào lực lượng bản thân là chính.
Để tăng cường xây dựng lực lượng, đón thời cơ nổi dậy, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 5 năm 1941 đã nhấn mạnh sự cần thiết phải phát triển mạnh mẽ cơ sở cách mạng ở nông thôn và vùng đồng bào các dân tộc thiểu số, thành lập các đội tự vệ cứu quốc và các đơn vị du kích, đồng thời chú ý đến các đô thị, đồn điền, hầm mỏ, làm cho phong trào công nhân ngày càng mạnh mẽ, trở thành lực lượng tiên phong trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Để tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với phong trào cách mạng ngày càng phát triển rộng khắp và mạnh mẽ, Hội nghị đã bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Đảng và bầu đồng chí Trường Chinh làm Tổng Bí thư. Sau Hội nghị, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã ra lời kêu gọi toàn dân mau chóng đứng lên tổ chức các hội cứu quốc, đoàn kết đánh đổ Pháp – Nhật và tay sai, cứu dân tộc thoát khỏi ách thống trị, bóc lột của chủ nghĩa đế quốc.
Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương tháng 5 năm 1941 đã có tầm quan trọng đặc biệt, hoàn chỉnh sự chuyển hướng chiến lược của Đảng, quán triệt tư tưởng tích cực chuẩn bị mọi mặt, tiến tới khởi nghĩa vũ trang trên phạm vi cả nước, giành chính quyền về tay nhân dân.
