Việt Nam có tiềm năng lớn cho phát triển nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi trồng thủy sản nước lợ. Ngành này không chỉ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế mà còn giải quyết việc làm và nâng cao đời sống của người dân ven biển.
Trong bối cảnh nguồn lợi thủy sản tự nhiên ngày càng suy giảm, việc phát triển nuôi trồng thủy sản nước lợ theo hướng công nghiệp, hiện đại và bền vững là một hướng đi đúng đắn. Sản lượng nuôi trồng thủy sản liên tục tăng trưởng nhờ áp dụng các mô hình nuôi hiệu quả và công nghệ tiên tiến.
Sản lượng thủy sản nuôi trồng năm 2024 ước đạt 5.721,6 nghìn tấn, tăng 4,0% so với năm trước. Trong đó, cá đạt 3.826,6 nghìn tấn, tôm đạt 1.246,5 nghìn tấn và các loại thủy sản khác đạt 648,5 nghìn tấn. Cá tra và tôm là hai đối tượng nuôi chủ lực, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Cơ cấu sản xuất đang chuyển dịch mạnh từ nuôi cá sang nuôi tôm, đặc biệt là tôm thẻ chân trắng do dễ nuôi, năng suất cao và được thị trường ưa chuộng. Kỹ thuật và công nghệ nuôi tôm nước lợ cũng đang được cải tiến theo hướng ứng dụng công nghệ mới, nuôi công nghiệp và bán công nghiệp quy mô lớn.
Hiện nay, nhiều mô hình nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao đang được áp dụng rộng rãi, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và nâng cao thu nhập cho người nuôi.
Các mô hình phổ biến bao gồm:
- Công nghệ Biofloc: Tạo môi trường nuôi giàu dinh dưỡng, kích thích phát triển vi sinh vật có lợi, làm thức ăn tự nhiên cho tôm, cá.
- Nuôi thâm canh: Mật độ nuôi cao, sử dụng hệ thống sục khí, lọc nước tự động để nâng cao năng suất.
- Công nghệ tuần hoàn, khép kín: Tiết kiệm nước, đảm bảo vệ sinh và năng suất cao.
- Công nghệ cảm biến, IoT: Giám sát các thông số môi trường từ xa, giúp quản lý và điều chỉnh quá trình nuôi hiệu quả.
- Nuôi trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP: Đảm bảo an toàn, vệ sinh và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Tuy nhiên, sự phát triển của ngành thủy sản vẫn còn một số hạn chế như quy hoạch chưa theo kịp nhu cầu, ứng dụng khoa học công nghệ còn yếu, đầu tư dàn trải và công tác quản lý còn bất cập.
Để phát triển thủy sản bền vững trong giai đoạn tới, cần tái cơ cấu ngành gắn với điều kiện phát triển của từng vùng, từng địa phương, thích ứng với biến đổi khí hậu và tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị.
Các giải pháp cần thực hiện bao gồm:
- Chuyển mạnh sang nuôi trồng biển để thúc đẩy tăng trưởng thủy sản, chuyển dịch cơ cấu lao động và giải quyết việc làm.
- Chuyển từ nuôi trồng, khai thác theo phương thức truyền thống sang công nghiệp hóa ngành thủy sản, ứng dụng công nghệ cao.
- Tổ chức lại hoạt động khai thác, đẩy mạnh nuôi trồng, hiện đại hoá quản lý và ứng dụng khoa học công nghệ.
- Phát triển các mô hình nuôi kết hợp, xen ghép nhiều đối tượng, nuôi luân canh để hạn chế dịch bệnh, giảm chi phí đầu tư và tăng hiệu quả sản xuất.
- Tăng cường kiểm soát dịch bệnh và cải thiện chất lượng giống, áp dụng các giải pháp kỹ thuật mới trong sản xuất, ương dưỡng giống, hạn chế sử dụng thuốc, kháng sinh và xây dựng tiêu chuẩn nuôi sạch bệnh.
