Bài thơ “Mẹ ốm” của Trần Đăng Khoa là một bức tranh cảm động về tình mẫu tử, được thể hiện qua lăng kính ngây thơ, trong sáng của một đứa trẻ. Bài thơ không chỉ tái hiện chân thực những khoảnh khắc mẹ bị bệnh mà còn khắc họa sâu sắc tình yêu thương, sự lo lắng và lòng biết ơn vô bờ bến của người con dành cho mẹ.
Mở đầu bài thơ là những dòng thơ giản dị, bộc lộ sự thay đổi trong sinh hoạt thường ngày của mẹ:
Mọi hôm mẹ thích vui chơi
Hôm nay mẹ chẳng nói cười được đâu
Sự khác biệt này khiến đứa trẻ nhận ra mẹ đang ốm. Tiếp theo đó là những hình ảnh quen thuộc gắn liền với mẹ:
Lá trầu khô giữa cơi trầu
Truyện Kiều gấp lại trên đầu bấy nay
Đứa trẻ cảm nhận được sự thay đổi này, không còn được nghe mẹ kể chuyện, không còn thấy mẹ têm trầu. Những chi tiết nhỏ nhặt này gợi lên sự lo lắng, quan tâm sâu sắc của người con.
Khổ thơ tiếp theo lại khắc họa sự tần tảo, vất vả của mẹ:
Cánh màn khép lỏng cả ngày
Ruộng vườn vắng mẹ cuốc cày sớm trưa
Nắng mưa từ những ngày xưa
Lặn trong đời mẹ đến giờ chưa tan
Những dòng thơ này vẽ nên một bức tranh về cuộc sống lam lũ của mẹ, dãi dầu nắng mưa để nuôi con khôn lớn.
Sự vắng bóng của mẹ trên đồng ruộng càng làm nổi bật sự hy sinh thầm lặng của mẹ dành cho gia đình.
Khi mẹ ốm, tình làng nghĩa xóm được thể hiện qua những hành động quan tâm, chia sẻ:
Khắp người đau buốt, nóng ran
Mẹ ơi! Cô bác xóm làng đến thăm
Người cho trứng, người cho cam
Và anh bác sĩ đã mang thuốc vào
Những món quà nhỏ bé, những lời hỏi thăm ân cần là nguồn động viên lớn lao giúp mẹ mau chóng khỏi bệnh.
Đứa trẻ cảm nhận sâu sắc sự vất vả của mẹ:
Cả đời đi gió đi sương
Bây giờ mẹ lại lần giường tập đi
Hai câu thơ này là một ẩn dụ sâu sắc về cuộc đời đầy gian truân của mẹ.
Người con mong muốn làm mọi điều để mẹ vui, để mẹ khỏe lại:
Mẹ vui, con có quản gì
Ngâm thơ, kể chuyện rồi thì múa ca
Rồi con diễn kịch giữa nhà
Một mình con sắm cả ba vai chèo
Những hành động ngây ngô, hồn nhiên của đứa trẻ thể hiện tình yêu thương chân thành và mong muốn xoa dịu nỗi đau của mẹ.
Đứa trẻ thấu hiểu những hy sinh thầm lặng của mẹ:
Vì con mẹ khổ đủ điều
Quanh đôi mắt mẹ đã nhiều nếp nhăn
Con mong mẹ khoẻ dần dần
Ngày ăn ngon miệng, đêm nằm ngủ say
Những nếp nhăn trên khuôn mặt mẹ là dấu ấn của thời gian, của những vất vả, lo toan mà mẹ đã trải qua.
Cuối cùng, đứa trẻ so sánh mẹ với đất nước:
Rồi ra đọc sách, cấy cày
Mẹ là đất nước, tháng ngày của con…
Câu thơ này thể hiện sự biết ơn sâu sắc của người con đối với mẹ, người đã hi sinh cả cuộc đời để nuôi dưỡng và bảo vệ con. Mẹ không chỉ là người sinh thành, nuôi dưỡng mà còn là quê hương, là nguồn cội, là tất cả đối với con.
“Mẹ ốm” không chỉ là bài thơ về tình mẫu tử mà còn là bài ca về tình yêu quê hương đất nước. Bài thơ đã chạm đến trái tim của biết bao thế hệ độc giả bởi sự chân thành, giản dị và xúc động. Tình yêu thương mẹ là tình cảm thiêng liêng và cao quý nhất, là nguồn cội của mọi tình yêu khác. Bài thơ nhắc nhở chúng ta hãy luôn trân trọng và yêu thương mẹ, người đã dành cả cuộc đời để hi sinh vì chúng ta.
