Trong thi ca Việt Nam, hình ảnh chú bé Lượm trong bài thơ cùng tên của nhà thơ Tố Hữu luôn gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc sâu lắng và khó quên. Không chỉ là một cậu bé liên lạc hồn nhiên, Lượm còn là biểu tượng của lòng yêu nước, sự dũng cảm và tinh thần hy sinh cao cả.
Lúc đầu, hình ảnh Lượm hiện lên với vẻ tinh nghịch, đáng yêu của một cậu bé tuổi trăng tròn. Cách Tố Hữu sử dụng những từ láy như “loắt choắt,” “xinh xinh,” “thoăn thoắt,” “nghênh nghênh” đã khắc họa một cách sinh động dáng vẻ nhỏ nhắn, nhanh nhẹn và đầy sức sống của Lượm.
Alt: Hình ảnh minh họa chú bé Lượm đầu đội ca-lô lệch, dáng vẻ nhanh nhẹn, tinh nghịch, gợi cảm xúc yêu mến và trân trọng sự hồn nhiên trong sáng.
Chính sự hồn nhiên, vô tư ấy lại càng làm nổi bật lên lòng yêu nước sâu sắc trong tâm hồn cậu bé. Câu nói “Cháu đi liên lạc/Vui lắm chú à!/Ở đồn Mang Cá/Thích hơn ở nhà” cho thấy Lượm không hề sợ hãi gian khổ, nguy hiểm mà ngược lại, em cảm thấy tự hào và hạnh phúc khi được đóng góp sức mình vào công cuộc kháng chiến. Tình yêu nước của Lượm xuất phát từ sự hồn nhiên, trong sáng của một đứa trẻ, không hề gượng ép hay lý trí, mà hoàn toàn tự nguyện và chân thành.
Hình ảnh Lượm “như con chim chích/nhảy trên đường vàng” không chỉ gợi tả sự nhanh nhẹn, hoạt bát của cậu bé mà còn mang đến một cảm giác thanh bình, yên ả của làng quê Việt Nam. Sự tương phản giữa hình ảnh tươi đẹp này với sự khốc liệt của chiến tranh càng làm nổi bật lên sự hy sinh cao cả của Lượm. Em đã sẵn sàng đánh đổi cả tuổi thơ, cả mạng sống của mình để bảo vệ sự bình yên cho quê hương.
Alt: Chú bé Lượm được ví như chim chích, thể hiện sự nhanh nhẹn, tinh thần lạc quan yêu đời và sự gắn bó mật thiết với quê hương, đất nước.
Đến những câu thơ cuối, khi Lượm hy sinh, hình ảnh cậu bé vẫn giữ nguyên vẻ thanh thản, bình dị. “Lượm ơi! còn không?”. Câu hỏi tu từ vang vọng như một lời gọi đầy xót xa, tiếc thương. Sự hy sinh của Lượm không hề bi lụy mà lại mang một ý nghĩa cao đẹp. Em đã hóa thân vào đất mẹ, trở thành một phần của quê hương, đất nước.
Alt: Lượm ngã xuống giữa đồng lúa, tay nắm chặt bông lúa, biểu tượng cho sự hy sinh anh dũng vì quê hương và tinh thần bất khuất của dân tộc.
Hình ảnh chú bé Lượm đã gieo vào lòng em những cảm xúc phức tạp. Đó là sự yêu mến, cảm phục trước sự hồn nhiên, dũng cảm của em. Đó là sự xót xa, tiếc thương cho một tuổi thơ ngắn ngủi, một cuộc đời còn dang dở. Và hơn hết, đó là lòng biết ơn sâu sắc đối với sự hy sinh cao cả của Lượm và những người con ưu tú của dân tộc, những người đã không tiếc máu xương để bảo vệ nền độc lập, tự do cho Tổ quốc. Lượm mãi là một biểu tượng sáng ngời về lòng yêu nước và tinh thần hy sinh của thế hệ trẻ Việt Nam.
