Hệ bài tiết đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng nội môi của cơ thể bằng cách loại bỏ chất thải, độc tố và các chất dư thừa khác. Vậy hệ bài tiết nước tiểu gồm những cơ quan nào và chức năng cụ thể của từng cơ quan ra sao?
Hệ bài tiết nước tiểu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Mỗi cơ quan đóng một vai trò thiết yếu trong quá trình sản xuất, lưu trữ và loại bỏ nước tiểu.
Các cơ quan chính của hệ bài tiết nước tiểu
Thận
Thận là cơ quan chính của hệ bài tiết, đóng vai trò quan trọng nhất trong việc lọc máu và tạo ra nước tiểu. Mỗi người bình thường có hai quả thận, nằm ở hai bên cột sống, phía sau phúc mạc.
- Cấu tạo: Thận có hình hạt đậu, kích thước khoảng 12 x 6 x 3 cm và nặng khoảng 130-150 gram. Bên trong thận chứa hàng triệu đơn vị lọc máu nhỏ gọi là nephron.
- Chức năng:
- Lọc máu để loại bỏ chất thải, độc tố, và các chất dư thừa khác.
- Điều hòa lượng nước và điện giải trong cơ thể.
- Sản xuất hormone điều hòa huyết áp và sản xuất hồng cầu.
Niệu quản
Niệu quản là hai ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang.
- Cấu tạo: Mỗi niệu quản dài khoảng 25-30 cm, đường kính khoảng 3-4 mm.
- Chức năng: Vận chuyển nước tiểu từ bể thận xuống bàng quang nhờ các cơn co thắt nhu động.
Bàng quang
Bàng quang là một túi rỗng có khả năng co giãn, nằm trong khung chậu, có chức năng chứa nước tiểu.
- Cấu tạo: Thành bàng quang có cấu tạo gồm nhiều lớp cơ trơn, cho phép bàng quang co giãn để chứa một lượng lớn nước tiểu.
- Chức năng:
- Lưu trữ nước tiểu cho đến khi đủ lượng để thải ra ngoài.
- Khi bàng quang đầy, các thụ thể thần kinh sẽ gửi tín hiệu đến não, tạo cảm giác buồn tiểu.
Niệu đạo
Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra ngoài cơ thể.
- Cấu tạo: Niệu đạo ở nam giới dài hơn niệu đạo ở nữ giới. Ở nam giới, niệu đạo còn có chức năng dẫn tinh dịch.
- Chức năng: Đào thải nước tiểu ra khỏi cơ thể.
Chức năng của hệ bài tiết nước tiểu
Hệ bài tiết nước tiểu đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng để duy trì sự sống, bao gồm:
- Lọc máu: Thận lọc máu để loại bỏ chất thải và độc tố.
- Điều hòa cân bằng nước và điện giải: Thận điều chỉnh lượng nước, natri, kali và các chất điện giải khác trong cơ thể.
- Điều hòa huyết áp: Thận sản xuất hormone renin, giúp điều hòa huyết áp.
- Sản xuất hồng cầu: Thận sản xuất hormone erythropoietin, kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu.
- Loại bỏ chất thải: Nước tiểu chứa các chất thải và độc tố được thải ra khỏi cơ thể qua niệu đạo.
Các bệnh thường gặp ở hệ bài tiết nước tiểu
Hệ bài tiết nước tiểu có thể mắc nhiều bệnh khác nhau, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan. Một số bệnh thường gặp bao gồm:
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu, gây viêm nhiễm.
- Sỏi thận: Các khoáng chất và muối tích tụ trong thận, tạo thành sỏi.
- Suy thận: Thận mất khả năng lọc máu hiệu quả.
- Tiểu không kiểm soát: Mất khả năng kiểm soát việc đi tiểu.
- Ung thư bàng quang: Các tế bào ung thư phát triển trong bàng quang.
Hiểu rõ về cấu tạo và chức năng của hệ bài tiết nước tiểu là rất quan trọng để duy trì sức khỏe và phòng ngừa các bệnh lý liên quan. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.