Cơ sở dữ liệu quan hệ là nền tảng lưu trữ dữ liệu phổ biến, sử dụng các bảng để tổ chức thông tin và mối quan hệ giữa chúng. Bài viết này đi sâu vào cách Hai Bảng Trong Một Cơ Sở Dữ Liệu Quan Hệ Liên Kết Với Nhau Thông Qua các mối quan hệ, cùng với các khái niệm và công cụ liên quan.
Cơ Sở Dữ Liệu Quan Hệ (Relational Database)
Cơ sở dữ liệu quan hệ tổ chức dữ liệu thành các bảng, mỗi bảng chứa các hàng (bản ghi) và cột (trường). Điểm mấu chốt là hai bảng trong một cơ sở dữ liệu quan hệ liên kết với nhau thông qua các khóa (keys).
Ví dụ, một hệ thống quản lý bán hàng có thể sử dụng cơ sở dữ liệu để lưu trữ thông tin về sản phẩm, khách hàng, đơn hàng, v.v.
Hệ Quản Trị Cơ Sở Dữ Liệu (DBMS)
Để quản lý dữ liệu hiệu quả, chúng ta cần một Hệ Quản Trị Cơ Sở Dữ Liệu (DBMS). DBMS cung cấp các công cụ để tạo, truy vấn, cập nhật và xóa dữ liệu. Các DBMS phổ biến bao gồm MySQL, PostgreSQL, Oracle Database và Microsoft SQL Server.
Các Chức Năng Chính của DBMS
- Quản lý Dữ liệu: Tạo, đọc, cập nhật và xóa dữ liệu.
- Kiểm soát Truy cập: Quản lý quyền truy cập của người dùng.
- Quản lý Giao dịch: Đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu.
- Sao lưu và Phục hồi: Bảo vệ dữ liệu khỏi mất mát.
Bảng (Table)
Bảng là đơn vị lưu trữ dữ liệu cơ bản trong cơ sở dữ liệu quan hệ. Mỗi bảng bao gồm các hàng (bản ghi) và cột (trường).
Ví dụ, một bảng KháchHàng có thể có các cột như IDKhachHang, TenKhachHang, DiaChi, và SoDienThoai.
Quan Hệ (Relationship)
Quan hệ là cách hai bảng trong một cơ sở dữ liệu quan hệ liên kết với nhau thông qua các khóa. Các loại quan hệ phổ biến bao gồm:
- One-to-One (1-1): Một bản ghi trong bảng A liên kết với một bản ghi trong bảng B.
- One-to-Many (1-N): Một bản ghi trong bảng A liên kết với nhiều bản ghi trong bảng B. Đây là loại quan hệ phổ biến nhất.
- Many-to-Many (N-N): Nhiều bản ghi trong bảng A liên kết với nhiều bản ghi trong bảng B. Quan hệ này thường được thực hiện thông qua một bảng trung gian.
Ví dụ, trong một hệ thống quản lý đơn hàng, một khách hàng có thể có nhiều đơn hàng (One-to-Many).
Khóa (Key)
Khóa là một cột hoặc tập hợp các cột được sử dụng để xác định duy nhất một bản ghi trong một bảng (khóa chính) hoặc để liên kết với một bảng khác (khóa ngoại).
- Khóa chính (Primary Key): Xác định duy nhất mỗi bản ghi trong bảng. Ví dụ,
IDKhachHangtrong bảngKháchHàng. - Khóa ngoại (Foreign Key): Tham chiếu đến khóa chính của một bảng khác, tạo ra mối quan hệ giữa hai bảng. Ví dụ,
IDKhachHangtrong bảngĐơnHàngcó thể là khóa ngoại tham chiếu đếnIDKhachHangtrong bảngKháchHàng.
Hai bảng trong một cơ sở dữ liệu quan hệ liên kết với nhau thông qua việc sử dụng khóa ngoại để tham chiếu đến khóa chính của bảng khác.
SQL (Structured Query Language)
SQL là ngôn ngữ chuẩn để truy vấn và quản lý cơ sở dữ liệu quan hệ. Với SQL, bạn có thể:
SELECT: Truy vấn dữ liệu.INSERT: Thêm dữ liệu.UPDATE: Cập nhật dữ liệu.DELETE: Xóa dữ liệu.
Ví dụ, truy vấn SQL để lấy danh sách các đơn hàng của một khách hàng cụ thể:
SELECT * FROM DonHang WHERE IDKhachHang = 123;Phép JOIN
Phép JOIN trong SQL cho phép kết hợp dữ liệu từ hai bảng trong một cơ sở dữ liệu quan hệ liên kết với nhau thông qua một điều kiện nào đó. Các loại JOIN phổ biến bao gồm:
INNER JOIN: Chỉ trả về các bản ghi có giá trị khớp ở cả hai bảng.LEFT JOIN: Trả về tất cả các bản ghi từ bảng bên trái và các bản ghi khớp từ bảng bên phải.RIGHT JOIN: Trả về tất cả các bản ghi từ bảng bên phải và các bản ghi khớp từ bảng bên trái.FULL JOIN: Trả về tất cả các bản ghi khi có sự khớp ở một trong hai bảng.
Ví dụ, sử dụng INNER JOIN để lấy thông tin khách hàng và đơn hàng của họ:
SELECT KhachHang.TenKhachHang, DonHang.MaDonHang
FROM KhachHang
INNER JOIN DonHang ON KhachHang.IDKhachHang = DonHang.IDKhachHang;Điều Kiện WHERE
Mệnh đề WHERE được sử dụng để lọc các bản ghi dựa trên một điều kiện cụ thể.
Ví dụ, lấy tất cả các đơn hàng có giá trị lớn hơn 100:
SELECT * FROM DonHang WHERE TongTien > 100;Tổng Hợp Dữ Liệu (Aggregation)
SQL cung cấp các hàm tổng hợp như SUM, AVG, COUNT để tính toán trên dữ liệu.
Ví dụ, tính tổng giá trị đơn hàng của mỗi khách hàng:
SELECT IDKhachHang, SUM(TongTien) AS TongGiaTriDonHang
FROM DonHang
GROUP BY IDKhachHang;Kết Luận
Việc hiểu rõ cách hai bảng trong một cơ sở dữ liệu quan hệ liên kết với nhau thông qua các khóa và các thao tác SQL là rất quan trọng để xây dựng và quản lý các ứng dụng dữ liệu hiệu quả. Nắm vững những kiến thức này sẽ giúp bạn khai thác tối đa sức mạnh của cơ sở dữ liệu quan hệ.
