Việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ Chăm là một nhiệm vụ quan trọng. Trong bối cảnh đó, việc sử dụng các công cụ hỗ trợ dịch thuật, đặc biệt là “Google Dịch Tiếng Chăm,” đóng vai trò then chốt. Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề này, phân tích các khía cạnh liên quan và đề xuất giải pháp tối ưu.
Một trong những vấn đề được đặt ra là việc sử dụng từ vựng vay mượn. Thay vì vay mượn từ tiếng Việt, việc sử dụng vốn từ tiếng Melayu (Malay) được xem là một lựa chọn phù hợp hơn, do mối liên hệ lịch sử và ngữ hệ gần gũi giữa tiếng Chăm và tiếng Melayu.
Sự tương đồng về tôn giáo và văn hóa giữa người Chăm và thế giới Mã Lai (không chỉ giới hạn ở Malaysia ngày nay) đã tồn tại từ lâu, đôi khi âm thầm, đôi khi mạnh mẽ. Điều này tạo nên nền tảng vững chắc cho việc vay mượn từ vựng từ tiếng Melayu.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng từ vay mượn phải hợp lý và có chọn lọc. Không nên vay mượn những từ đã có trong tiếng Chăm, mà chỉ nên sử dụng khi thực sự cần thiết, để diễn đạt những khái niệm mới hoặc những ý nghĩa mà tiếng Chăm chưa có từ tương đương.
Một ví dụ được đưa ra là các từ như “vở,” “sách,” “trại.” Thay vì mượn từ tiếng Việt và biến âm cho phù hợp với âm Chăm, nên sử dụng các từ có sẵn trong tiếng Chăm. Việc lạm dụng vay mượn tiếng Việt có thể gây khó khăn cho việc giao tiếp giữa người Chăm ở Việt Nam và người Chăm ở các quốc gia khác, những người có sự giao lưu thường xuyên với thế giới Mã Lai.
Việc tham khảo cách tiếng Melayu vay mượn từ tiếng Anh cũng là một gợi ý hữu ích. Tiếng Melayu đã vay mượn nhiều từ tiếng Anh và biến đổi âm cho phù hợp với ngữ âm của mình. Tiếng Chăm có thể học hỏi kinh nghiệm này để vay mượn từ tiếng Melayu một cách hiệu quả.
Về tranh cãi xung quanh từ “đoa k’un” (cảm ơn), cần phải hiểu rõ cách viết và cách phát âm của từ này. Có thể “đoa k’un” chỉ là cách phiên âm riêng của một người, và từ gốc có thể là “ndua sa-gun” hay “ndua karun.”
Tóm lại, việc phát triển “google dịch tiếng Chăm” là một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ Chăm. Tuy nhiên, cần phải chú trọng đến việc sử dụng từ vựng một cách hợp lý, ưu tiên vốn từ tiếng Chăm sẵn có và vay mượn từ tiếng Melayu khi cần thiết. Việc này sẽ giúp “google dịch tiếng Chăm” trở thành một công cụ hữu ích và chính xác, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngôn ngữ Chăm.
